En opnieuw heb ik me verplaatst in de belevingswereld van een van de diersoorten waarmee wij mensen deze planeet delen. Na de pinguins en de mollen zijn deze keer de dolfijnen aan de beurt. Hoe ziet een dolfijnse kaartenmaker de wereld?
Sympathiek en intelligent
Dolfijnen staan bekend als vriendelijke dieren. Zijn ze werkelijk zo sympathiek of worden we enigszins misleid doordat hun mondhoeken permanent in de glimlachstand staan? Ik zou daar geen stellige uitspraken over durven te doen.
Dolfijnen staan ook bekend als intelligente wezens. Maar hoe intelligent zijn ze precies? Ook dat is een onbeantwoorde vraag. Volgens schrijver Douglas Adams zijn ze zelfs nog intelligenter dan iedereen denkt; in zijn Hitchhikers Guide to the Galaxy-reeks zijn ze slim genoeg om de Aarde te verlaten vlak voor de planeet vernietigd wordt, met als famous last words: tot ziens en bedankt voor de vis.
Werktuigen
Dat dolfijnen, voor zover bekend, geen kaarten maken, heeft in elk geval niets te maken met intelligentie. Zonder handen om potloden, viltstiften, laptops of andere werktuigen te maken – of zelfs maar vast te houden – kom je niet ver als cartograaf, hoe slim je ook bent.
Oceanen
Een ding lijkt me duidelijk: als dolfijnen kaarten zouden maken lag daarbij alle aandacht op de zeeën en oceanen en waren de continenten terra incognita. Wij mensen wagen ons nog wel eens buiten onze comfort zone, maar de enige mogelijkheid voor een dolfijn om het land te bezoeken is middels een dolfinarium. En of je dat nou moet willen, als dolfijn…?
Net als bij de molaire projectie is de dolfijnse kaart gespiegeld ten opzichte van onze antropocentrische wereldkaarten. Dolfijnen kijken immers van onderen tegen het wateroppervlak aan; bovendien ligt het voor de hand de meest interessante gebieden aan de bovenkant van de kaart te leggen en de witte vlekken onderaan te laten bungelen.
Atlantisch en Pacifisch
Toch ligt de egocentrische benadering altijd op de loer, zo realiseerde ik me nadat ik bovenstaande kaart had afgerond. Witte vlek of niet, Europa neemt nog steeds een centrale positie in. Okee, dan is dat het wereldbeeld van een Atlantische dolfijn. Een dolfijn uit de Pacific maakt er waarschijnlijk zoiets van:
Update: 12 mei 2020
Mijn dolfijnenwereldkaart trok de aandacht van geograaf Simon Kuestenmacher, met als gevolg een publicatie in zijn boek Mad Maps. Leuk om het hele verhaal eens in het Duits te lezen…
