Het water van de Goudsesingel vormde eeuwenlang de rand van de stad Rotterdam: het was de noordelijke zijde van de Stadsdriehoek. Rond 1900 is het water gedempt. Daarna werd er jarenlang markt gehouden. Maar na de oorlog veranderde de Goudsesingel in een soort binnenstadssnelweg of, om een Rotterdams eufemisme te gebruiken, een stadsboulevard.
Zou het mogelijk zijn het water terug te brengen op de Goudsesingel en er zo weer een fijne straat van te maken, zoals de VVD laatst voorstelde? Ik deed een factcheck en die riep nogal wat reacties op.
Groener en blauwer
Ik was blij verrast door de suggestie van VVD-raadslid Marike Abrahamse, eind augustus, om te onderzoeken of de Goudsesingel weer een echte singel kan worden. Onder het motto: Rotterdam moet niet alleen groener worden, maar ook blauwer.
Ik had, eerlijk gezegd, zo’n voorstel eerder van GroenLinks, D66 of de Dieren verwacht. De VVD, van oudsher de autopartij bij uitstek, was toch juist wel blij met die stadssnelwegen? Ik had het mis. Ook bij de VVD, in elk geval de Rotterdamse afdeling, hebben ze door dat het met die auto’s wel een tandje minder kan.
Toen ik gebeld werd door Antti Liukku van het Algemeen Dagblad met de vraag wat ik van het idee vond sprak ik natuurlijk mijn warme steun uit. Hoe het AD bij mij terecht kwam? Vanwege het plan voor de molen op het Oostplein natuurlijk; dat zou er trouwens mooi op aansluiten. Ik zie het al voor me: molen De Noord, spiegelend in het water van de Goudsesingel…
Gedempt water
Het opnieuw uitgraven van ooit gedempte wateren is een trend. In Utrecht ging de Catharijnesingel weer open; in Breda zijn ze goed bezig met de Nieuwe Mark. Voor Den Haag ligt er een fascinerend plan van MVRDV voor het herstel van oude waterlopen.
Ook in Rotterdam zijn in het verleden veel havens, grachten en vesten gedempt. En ook hier zou de stad er wel bij varen (pun intended) als dat water terug kwam. Helaas is dat op veel plaatsen niet zo eenvoudig.
Buizen en huizen
Onder de Blaak ligt bijvoorbeeld een metrobuis, onder de Binnenrotte ligt de spoortunnel. En op de Coolsingel ligt niet alleen de metro in de weg maar vormt ook de Koopgoot een obstakel.
Zelf zou ik ook graag de Nieuwe Haven terughebben; tot 1940 een gracht met mooie panden, evenwijdig aan het Haringvliet. Maar daar zou je een complete naoorlogse nieuwbouwwijk voor moeten slopen.
Geen belemmeringen
Er zijn echter een paar voormalige Rotterdamse wateren waar dat soort belemmeringen er niet zijn. De Schiekade bijvoorbeeld, of de Schiedamsevest. En, inderdaad, de Goudsesingel. Niet dat het een fluitje van een cent is, natuurlijk. Ook onder de Goudsesingel liggen heel veel kabels en leidingen; ja, waar niet eigenlijk? Maar er rijden in ieder geval geen metro’s en treinen.
Architectuur
Het is ook eigenlijk een straat met best fraaie wederopbouwarchitectuur. Vooral het stuk tussen Mariniersweg en Oostplein, met zijn hoge bakstenen woningblokken, gedeeltelijk al tijdens de oorlog gebouwd. De architect was Jan Wils, die ook het Amsterdamse Olympisch stadion ontwierp (en het Olympisch vuur bedacht). Er tegenover vinden we een ander hoogstandje: het Industriegebouw van Van Tijen en Maaskant.
Steen en asfalt
Maar die architectuur komt momenteel helemaal niet tot zijn recht, aan de steen- en asfaltvlakte die de straat nu is, met een ventweg, parkeerplaatsen, rijbanen en een geasfalteerde trambaan.
Als je dat stuk Goudsesingel anders zou inrichten, zou je dan ruimte overhouden voor water van enige omvang? En dat zonder de trambaan te schrappen en zonder de auto’s helemaal weg te bonjouren?
Artist impression
Ter hoogte van het Industriegebouw is de straat ruim 37 meter breed; daar zou het in moeten passen. Ik zette een paar lijntjes en maatlijnen op (digitaal) papier en voor ik het wist had ik een artist impression, hieronder te zien. En mijn verwachting kwam uit: het kan!
In mijn impressie is de stoep aan de zuidkant ongeveer even breed als nu. Maar er ontstaat daar meer ruimte door een zone tussen de stoep en het fietspad, die gebruikt kan worden voor terrassen, fietsnietjes of autoparkeerplaatsen. Aan de noordkant, waar de meeste zon valt, heb ik de stoep wat breder gemaakt en ook daar is zo’n multifunctionele strook.
Er blijft bijna negen meter over voor water. Hoe je dat wat precies vormgeeft, daar kun je over discussiëren. Een soort gracht, met stenige kademuren? Een singel met groene oevers? Of een combinatie, zoals bijvoorbeeld op de Westersingel? Ik heb wat suggesties getekend met vlondertjes, stapstenen en groen. Maar het is geen ontwerp, het is een factcheck. Met als belangrijkste conclusie: er is plek voor water.
Oost en west
Overigens, die 37 meter, dat is zijn de afmetingen in het oostelijk stuk, tussen Mariniersweg en Oostplein. Verder naar het westen, bij de Meent en het Pompenburg wordt de Goudsesingel breder, tot wel 60 meter. Okee, daar is de verkeerssituatie misschien wat anders, met verkeer dat richting de Mariniersweg gaat. Maar als het in de 37 meter van het oostelijk deel lukt, komt het elders ook wel goed.
Platanen
Een ding heb ik helaas niet voor elkaar kunnen krijgen: het behoud van de rij platanen die momenteel zo’n beetje het enige plukje groen vormen op de Goudsesingel. En het kappen van bomen gaat mij altijd aan het hart. Je moet eigenlijk altijd proberen ze in te passen. Maar zo makkelijk is het niet; ik heb werkelijk alles geprobeerd maar deze platanen staan gewoon erg ongelukkig. Op mijn impressie zouden ze ongeveer midden op de rijbaan terecht komen.
Wat wel kan: een paar platanen een paar meter opschuiven en ze een eigen schiereilandje in de gracht geven, a la de Breytenbachplataan. En natuurlijk twee nieuwe rijen bomen planten.
Viraal
Ik zette het plaatje op Twitter (door zijn eigenaar tegenwoordig ook wel X genoemd) en het ging meteen viraal. Ik heb zelden zoveel likes en retweets gehad. En ze waren vrijwel allemaal enthousiast. Okee, er was iemand die opzag tegen de rommel die zo’n verbouwing met zich meebrengt. Tja, daar moet je af en toe even doorheen als je een mooiere stad wil. Voor de aanleg van de metro, zestig jaar geleden, heeft de Coolsingel bijvoorbeeld ook een paar jaar open gelegen.
Het gaat hoe dan ook nog wel even duren. Het Goudsesingelplan komt achteraan het rijtje grote Stadsprojecten. Dat ambitieuze programma, dat onder andere het Hofplein, de Blaak en de Rijnhaven omvat, werd onlangs al gedeeltelijk op de lange baan geschoven wegens geldgebrek. Verwacht die groene singel dus niet voor de jaren dertig. Maar wie de geschiedenis van Rotterdam een beetje kent weet dat er over heel veel plannen heel lang getreuzeld is maar dat ze uiteindelijk toch vaak zijn uitgevoerd.
