De Noordoostpolder is niet de eerste plek waar je aan denkt als bestemming voor een dagje uit. En met zijn lange rechte wegen lijkt de in 1942 drooggevallen polder al helemaal geen leuke plek om te wandelen. Maar je weet het natuurlijk pas zeker als je het een keer probeert. Dus reisde ik op 24 oktober jongsleden met partner-in-crime A. naar de polder voor een rondje langs drie bezienswaardigheden: Schokland, Nagele en Urk.
Planning
Op één dag met het openbaar vervoer van Rotterdam naar de polder en weer terug, en ook nog wandelend een paar dingen bekijken, dat vereist een zorgvuldige planning. Omdat niet alle bussen in de polder rijden in het weekend was een doordeweekse reis de enige optie. De planning werd extra bemoeilijkt doordat wegens werkzaamheden aan het spoor de gebruikelijke aanvliegroute via Utrecht geblokkeerd was, wat het toch al krappe schema nog een half uur krapper maakte.
Met enig passen en meten bleek het onderstaande reisplan mogelijk: een bus vanuit Kampen naar bushalte Ens Sloefweg, een wandeling van 14 kilometer via Schokland naar Nagele, per bus via Emmeloord naar Urk en een thuisreis via Lelystad.
(interactieve kaart: zoom in of klik op de icoontjes voor meer informatie)
Het weer
Je moet in zo’n open gebied wel een beetje geluk hebben met het weer. Dat geluk leek ons tijdens de eerste wandelkilometer niet gegund, want al snel moest de regenkleding aan. Maar de bui waaide voorbij waarna we geruime tijd konden genieten van spectaculaire, zij het soms dreigende, wolkenluchten.
Schokland
Het voormalige eiland Schokland was ooit de eerste Nederlandse bijdrage aan de werelderfgoedlijst van de Unesco. Het eiland werd in 1859 op bevel van koning Willem III ontruimd omdat men het niet meer zag zitten Schokland nog langer tegen de zee te verdedigen. En toch: toen de Noordoostpolder een jaar of tachtig later droog viel was het eiland er nog steeds.
Haven
De meest noordelijke terp van Schokland heet van oudsher Emmeloord; later is die naam gerecycled voor de hoofdstad van de nieuwe polder. Bij het oude Emmeloord staat een vuurtorentje en twee gebouwtjes en is de haven gereconstrueerd. Een vervreemdend gezicht, zo’n haven zonder water. Een bijzondere plek die we helemaal voor onszelf hadden want het mag dan werelderfgoed zijn, de toeristen lopen Schokland niet plat.
Bij Middelbuurt, een paar kilometer zuidelijker, was het wat drukker. Hier is het Museum Schokland, met ook een op zo’n wandeling altijd welkome horecavoorziening.
Schokkerbos
Aan de westkant van Schokland zijn na de drooglegging bomen aangeplant. En zo liepen we op onze tocht door de polder ineens in een bos. Er is in het bos ook een gesteentetuin waarin allerlei in de ijstijden meegevoerde keien zijn te bekijken. Maar het strakke schema liet helaas geen uitgebreide inspectie daarvan toe.
Rechte lijnen
Na het bos volgden drie kilometers kaarsrechte weg tot aan Nagele. De Noordoostpolder zoals je ‘m voorstelt: lange rechte lijnen, open vlakten, landbouwmachines en hier en daar een boerderij. Bij regen en harde wind is dit geen prettig stuk om te lopen, vrees ik. Maar we hadden nog steeds geluk: de luchten werden al maar dramatischer maar het bleef droog. En de herfstkleuren maakten het er ook niet lelijker op.
Nagele
Nagele is het enige dorp in de Noordoostpolder dat is ontworpen door modernistische architecten als van Eesteren, van Eyck en Rietveld; het heeft daardoor een soort cultstatus onder architectuurliefhebbers. Toch is de architectuur, afgezien van wat kerken en scholen, allesbehalve bijzonder. De stedenbouwkundige opzet is, als contrast, wel zeer fraai. Een stevige bomenwal omringt het hele dorp, waarin de woningen in clusters gegroepeerd zijn rond een ruim groen middengebied. Vooral op een mooie herfstdag ziet dat er prachtig uit.
Doorkijkje
Op één plek, waar een vaart het dorp binnenkomt, is een zichtlijn door de bomenwal heen naar de open polder. En daar zien we in de verte het Schokkerbos weer liggen.
Emmeloord
In Emmeloord hadden we twintig minuten om over te stappen van de bus uit Nagele op de bus naar Urk. Te kort om de hoofdstad van de polder uitgebreid te bekijken en eventuele verborgen pareltjes te ontdekken. Maar lang genoeg om de Poldertoren op de foto te zetten. Deze gecombineerde water-, klokken- en uitzichtstoren is een Rijksmonument, maar is om financiële redenen sinds 2013 buiten gebruik. Jammer, gemiste kans; ik zou graag de polder eens van een wat hoger standpunt bekijken. En wat een stoer ding trouwens.
Urk
Het vissersdorp Urk was net als Schokland een eiland. Maar omdat het dorp op een, voor polderbegrippen, opvallend hoge heuvel gebouwd is zullen ze er minder last van de zee hebben gehad. Met zijn haven, vuurtoren, windmolenparken, smalle straatjes en vele kerken is Urk een bijzondere plek om eens uitgebreid te bekijken. Helaas waren de mooie wolkenluchten ten tijde van onze aankomst bij het dorp verdreven door een egaal donkergrijze lucht waaruit af en toe wat regen viel.
Naar Urk gaan we dus nog een keer terug op een volgende NOP-expeditie, waarbij we dan ook maar meteen het Waterloopbos bij Marknesse in de planning zetten. Samenvattend: er is in de Noordoostpolder best te wandelen en er is zelfs zo veel te zien is dat één dag niet voldoende is. Maar het weer moet wel een beetje mee zitten.
