De uitsnede van Nederland – een kaart van sloophout

De sloophoutkaart van Nederland is een mooi voorbeeld van digitale recycling. Een kaart van de twaalf provincies, gemaakt van oude planken, latten, kistjes, steigerhout, multiplex, vloerdelen en vergelijkbaar schroot. Maar wat is eigenlijk de meest economische uitsnede voor die kaart?

Advies

Soms, als ik het even niet meer weet, vraag ik het Facebookpanel om raad. Sociale media zijn een zegen voor de ZZP’er: sinds ik niet meer in een kantoortuin werk kan ik niet meer naar een paar collega’s toelopen om een vraagstuk “even tegen ze aan te houden”. In zo’n geval vraag ik daarom mijn vrienden op het grote Smoelenboek om advies. Zo ook bij deze belangwekkende kwestie.

Witruimte

Want wat is nou de handigste uitsnede voor een kaart van Nederland? Vierkant, staand rechthoekig of gedraaid? De vierkante uitsnede laat relatief veel witruimte (in dit geval eigenlijk grijsruimte) links en rechts. En bij de rechthoekige uitsnede is er juist weer veel witruimte aan de onder- en bovenkant.

Door het hele land een graad of twintig tegen de klok in te draaien past het een stuk beter in een rechthoekige uitsnede. Maar we zijn er zo aan gewend dat het noorden boven is dat zelfs zo’n relatief kleine rotatie er vreemd uitziet.

Datadichtheid

Ongeveer de helft van de panelleden koos voor de vierkante uitvoering, maar ook de twee andere versies hadden fans en kregen ieder ongeveer een kwart van de stemmen. Een panellid motiveerde zijn keuze voor nummer drie met “permecologisch de optimale, want minste witruimte en grootste datadichtheid per pixel²”. Inderdaad, ik had het niet beter kunnen zeggen.

Leeuw

Vooral versie 3 riep gemengde reacties op. Op een van de panelleden maakte ons landje een dronken indruk.

Een ander daarentegen zag er de Nederlandse Leeuw in. En ja, nu je ‘t zegt…

Historische kaarten

Maar het panel kwam ook met eigen alternatieven, verwijzend naar historische kaarten. Op de kaart van Inferioris Germaniae bijvoorbeeld, gemaakt door Joan Blaeu uit 1649 ligt de Noordzee (de Oceanus Germanicus) aan de bovenzijde.

Een andere kaartenmaker, Abraham Ortelius, legde op zijn kaart van Hollandiae Antiquorum uit 1581 de Noordzee juist aan de onderkant.

Webshop

Voor de versie die ik in mijn webshop heb gezet heb ik toch maar gekozen voor versie twee, de rechthoekige variant, alleen dan wel in de verhouding 4:5 in plaats van 3:4. Maar een andere versie is natuurlijk, op verzoek, zo gemaakt. Dat is het voordeel van digitale recycling.

UPDATE: mijn Roestkaarten van Nederland hebben dezelfde uitsnede.

Wereldkaart

Een wereldkaart van sloophout komt er overigens ook aan. Maar daar speelt het uitsnede-vraagstuk eigenlijk geen rol.

Update: groter Utrecht

Over het algemeen liggen de Nederlandse provinciegrenzen tamelijk vast maar af en toe verandert er toch iets, meestal als gevolg van een gemeentelijke herindeling. Vooral de provincie Utrecht heeft af en toe de neiging uit te breiden ten koste van Zuid-Holland. In 2019 fuseerden Leerdam, Vianen en Zederik tot de gemeente Vijfheerenlanden. Leerdam en Zederik lagen voorheen in Zuid-Holland maar de nieuwe gemeente werd bij Utrecht gevoegd. Gelukkig blijft Zuid-Holland aan Gelderland grenzen, al is die grens nu gekrompen tot een paar kilometer bij Gorinchem.

Toen ik de sloophoutkaart toch aan de nieuwe werkelijkheid aan het aanpassen was corrigeerde ik ook een klein foutje dat bijna niemand is opgevallen. Ik had het Land van Heusden en Altena per ongeluk bij Zuid-Holland gefiguurzaagd, maar het hoort toch echt bij Noord-Brabant. Onbegrijpelijk is die fout niet; het gebied is met zijn kleigronden en gereformeerde karakter een vreemde eend in de Brabantse bijt. Het is zeer de vraag of men er net zo enthousiast met Guus Meeuwis meezingt als in Tilburg. Maar zo loopt die grens nou eenmaal.