Mars 2.0 – terug naar de Rode, Groene en Blauwe Planeet
De terraforming van Mars is een fascinerend onderwerp. Is het mogelijk die levenloze woestijnplaneet om te vormen tot een levende wereld met zeeën en oerwouden? Kunnen er aan de Rode Planeet een paar andere kleuren, groen en blauw met name, worden toegevoegd? Vast staat in elk geval, nu we onze eigen planeet gevaarlijk aan het opwarmen zijn, dat terraforming allang geen theoretisch concept meer is.
Mars Society Nederland
De planeet Mars en ik hebben een lange geschiedenis samen. In 1999 richtte ik samen met Arno Wielders (tegenwoordig betrokken bij Mars One) in een Leids café de Nederlandse afdeling van de Mars Society op. In de eerste jaren van deze eeuw organiseerden we onder andere twee Europese conventies, een symposium in de aula van de TU-Delft en een Nationale Marsdag met Andre Kuipers.
En we stonden op de Zuid-Nederlandse Beurs in Eindhoven met een opblaasbaar planetarium:
Problemen oplossen
Onze persvoorlichter en later voorzitter Artemis Westenberg (tegenwoordig president van Explore Mars) verscheen veelvuldig in de Nederlandse media om ons verhaal te vertellen: een bemande Marsmissie is mogelijk én belangrijk.
Die boodschap stuitte op veel scepsis, vaak van het type: we moeten eerst alle problemen op Aarde oplossen voor we de ruimte ingaan. Ons weerwoord dat een deel van de oplossing misschien wel in het buitenaardse te vinden is, ging er niet bij iedereen in. We werden dan ook nogal eens weggezet als wereldvreemde fantasten.
Opvallend genoeg is de stemming sindsdien behoorlijk verbeterd. Een bemande Marsmissie wordt steeds meer als reële mogelijkheid gezien, zowel in de bioscoop als daarbuiten. En het “we moeten eerst…”-argument heb ik al een tijd niet meer gehoord. Ik vertel mezelf graag dat ons werk met de Mars Society Nederland die verandering mede veroorzaakt heeft. Maar het kan ook gewoon de tijdgeest zijn.
Ontwerpen aan Mars
Mijn eigen bijdrage aan de goede zaak heb ik vooral beperkt weten te houden tot de dingen waar ik goed in ben: schrijven, ontwerpen en visualiseren. Zo dacht ik mee over een kalender voor de toekomstige Marsianen. En verder was ik betrokken bij het ontwerp van Euro-M.A.R.S., het European Mars Analogue Research Station, te bouwen op IJsland:
Terraforming
Ik kijk ook graag een beetje verder dan de eerste bemande missie. Zeg maar gerust een heel eind verder. Het zou leuk zijn als we Mars konden customizen, een tikje vriendelijker maken: iets warmer, een dichtere atmosfeer, wat zeeën, rivieren en bossen.
Terraforming, zoals dat concept in de science fiction heet. Kim Stanley Robinson schreef er bijvoorbeeld zijn beroemde trilogie Red, Green and Blue Mars over. Maar aangezien de meeste geleerden het er wel over eens zijn dat we de temperatuur op Aarde aan het verhogen zijn met zijn allen, is terraforming ineens geen science fiction meer maar science fact.
Dat wil niet zeggen dat de transformatie van Mars een peuleschil is. Wacht nog even met het boeken van die vakantie in Valles Marineris National Park. De schattingen hoe lang terraforming van Mars in beslag zou nemen lopen uiteen van een paar honderd tot een paar miljoen jaar. Al deed Arnold Schwarzenegger het in Total Recall in een paar seconden.
Een mooie kustlijn
Maar ook al zullen we het dus waarschijnlijk zelf niet meer meemaken, het is toch interessant om eens te kijken hoe Mars er na terraforming uit zou zien. Waar komen zeeën en meren, waar maken we het groen en waar houden we het liever rood? Een ontwerpopgave op planetaire schaal.
Het relief van Mars is eind jaren negentig gedetailleerd in kaart gebracht door de Amerikaanse satelliet Mars Global Surveyor. Het is dus een koud kunstje een mooie kustlijn te kiezen. Al blijft het een gok hoeveel water er daadwerkelijk is op de planeet en hoeveel er eventueel geïmporteerd kan worden.
Met wat middelbare school-aardrijkskunde (Hadley-cellen en de Wet van Buys-Ballot) kun je vervolgens bedenken wat voor stromingen er in de atmosfeer kunnen ontstaan en tot welke klimaatgebieden dat zou leiden. Het blijft natuurlijk behoorlijk speculatief maar al met al vormt bovenstaande wereldkaart een redelijk gefundeerde prognose:
Deze Mars 2.0-kaart is een speciaal voor mijn webshop bij Werk aan de Muur geheel bijgewerkte uitgave van de interactieve kaart die ik eerder maakte voor Modified Mars. Daar bedacht ik ook een geschiedenis, een staatkundige indeling en een netwerk van steden, stadjes en dorpen. Dat heb ik dit keer achterwege gelaten; het creëren van een Mars 3.0 laat ik aan de kijker over.
Naamgeving
De namen op de kaart zijn dan ook de namen die door de Internationale Astronomische Unie zijn gegeven aan de diverse vlakten, kraters, bergen en valleien. Alleen gebieden die onder water komen te staar heb ik hernoemd op een manier die recht doet aan die nieuwe situatie. Utopia Planitia bijvoorbeeld wordt Mare Utopia.
Het fragment hieronder laat het misschien wel interessantste deel van de planeet zien. Het is het gebied waar het water van de Oceanus Borealis via de “grand canyon” Valles Marineris diep doordringt in het hoogland van Tharsis. Alle klimaatgebieden komen hier op korte afstand samen: van de subtropische stranden van de Vallis tot de ongerepte hoogvlakten van Ophir, Sinai, Solis en Thaumasia:
Landingsplaatsen
Verder zijn op de kaart de belangrijkste Amerikaanse, Russische en Britse landingsplaatsen aangegeven. Al is “landing” bij de Beagle 2 misschien niet echt het juiste woord. Ook aangegeven is de fictieve landingsplaats uit het boek en de film The Martian in Acidalia Planitia, die intussen verdwenen is onder het water van de Mare Acidalia.
Hieronder een fragment van de kaart waarop te zien is hoe ver die arme Mark Whatney moest reizen om in veiligheid te komen. Linksboven bij het sterretje de landingsplaats van Ares 3, rechtsonder de Sciaparelli-krater, landingsplaats van Ares 4, 3200 kilometer verderop.
Terraforming aan de muur
Enfin, de terraforming van Mars is hoe dan ook een zaak van lange adem. Eerst maar eens die bemande missie afwachten. Tot die tijd doet Mars 2.0 het in elk geval goed aan de muur:
