Tags: sterrenkunde

Detail van een digitaal schilderij met als onderwerp de landing van de Europese ruimtesonde Huygens op Titan, de grootste maan van Saturnus in 2005

Space art met dikke klodders virtuele verf

Space art (of moet ik ruimtekunst zeggen?) is ouder dan je zou denken. Zo maakte ene Giotto di Bondone uit Florence al in 1301 een schilderij waarop de komeet van Halley te zien was. Maar de grote doorbraak kwam pas aan het eind van de negentiende eeuw, toen sciencefictionschrijvers als Jules Verne en H.G. Wells boeken gingen schrijven die geïllustreerd moesten worden. Space art-pioniers als Chesley Bonestell, Pat Rawlings en Don Dixon gebruikten de middelen die hen in hun tijd ter beschikking stonden: verf, houtskool, krijt, potlood. Tegenwoordig gebruiken space artists, en filmmakers niet te vergeten, digitale gereedschappen waarin niets… Read More

Digitaal gegenereerde satellietfoto van de Aarde, met Nederland in het midden

Is er echt geen Planeet B?

De zoektocht naar Planeet B is een vaak gebruikt thema in de sciencefiction. Een nieuwe Aarde, omdat de oude, meestal door menselijk toedoen, onbewoonbaar dreigt te worden. Soms is het idee luchtig uitgewerkt, zoals bij de onvolprezen VPRO-serie Missie Aarde, waarin Nederland het voortouw neemt omdat het dankzij de dijken als enige land niet onder water staat. Soms is het ook bloedserieus, zoals bij de film Interstellar, waarin droogte, stofstormen en misoogsten de behoefte aan een nieuwe wereld nijpend maken. Reservewereld Als je bedenkt hoeveel moeite het kost om een paar astronauten in een baan om de Aarde te krijgen,… Read More

Artist impression van de "Belgische" planeet Nervia, geportretteerd als een zwart-geel-rode gasreus, met enkele manen, een ring en de ster Neburonia

De Kronieken van Nervia

Een paar weken geleden maakte ik een artist impression van de “Nederlandse” planeet Nachtwacht als een rood-wit-blauwe, Jupiter-achtige gasreus. Maar zo’n planetair plaatje in de nationale kleuren is natuurlijk ook voor onze zuiderburen te maken. Want ook België heeft sinds kort een planeet en een ster. In het kader van het project NameExoWorlds van de Internationale Astronomische Unie mocht ook het Belgische publiek een stukje onroerend goed in de Melkweg van een naam voorzien. Gallië De naam die de Belgen aan “hun” planeet gegeven hebben is een stuk welluidender dan het Nederlandse Nachtwacht: Nervia. Tja, het is natuurlijk wel handig… Read More

Planetaire wegwijzer in een museum-achtige setting met de richting naar en de afstanden tot de zon, de maan en de zeven planeten

De planetaire wegwijzer: verkeersbord 2.0

Wie kent ze niet: de ludieke wegwijzers, die de richting en de afstand aangeven naar doorgaans veraf gelegen plaatsen. New York 5864 kilometer, Moermansk 2419 kilometer, Paramaribo 7452 kilometer. Zou het ook niet leuk zijn, bedacht ik me laatst, als er zo’n wegwijzer was voor de zon, de maan en de planeten? Waarom bestaat zo’n planetaire wegwijzer eigenlijk nog niet? Ik wist natuurlijk meteen het antwoord. De planeten draaien allemaal hun eigen baantje om de zon en de maan draait weer om een van die planeten, namelijk de Aarde. En dan draait de Aarde ook nog eens om zijn eigen… Read More

Space art, met op de voorgrond de aardachtige planeet Alice met een wonderlijk landschap vol eilanden en meren en op de achtergrond de gasreus Goliath.

Alice en Goliath – twee werelden

Hoeveel aardachtige planeten zijn er in het heelal? Met andere woorden: hoeveel dubbelgangers heeft onze prachtige waterrijke wereld? Een exact antwoord is daar in de verste verte niet op te geven maar “heel erg veel” komt waarschijnlijk dicht in de buurt. Miljarden In ons eigen Melkwegstelsel zijn ongeveer 200 miljard sterren. In het heelal zijn, toevallig, ook ongeveer 200 miljard melkwegstelsels. Dan hebben we het dus over zo’n 40.000.000.000.000.000.000.000 sterren. Zelfs als slechts om één op de miljoen sterren een aardachtige planeet draait, wat me een pessimistische schatting lijkt, houden we nog steeds een onvoorstelbaar aantal tweeling-aardes over. Die overigens… Read More

Fragment van het Earthrise-glas-in-loodraam met een stuk van de wereldbol met Europa, de Atlantische Oceaan en Noord-Amerika

Earthrise als mozaïek en glas-in-loodraam

Earthrise is de naam van een van de meest iconische beelden van de twintigste eeuw. De foto, van de Aarde boven het grijze landschap van de Maan, werd gemaakt door astronaut Bill Anders, tijdens de Apollo 8-missie op 24 december 1968, Kerstavond. Eenzame Kerst De astronauten Frank Borman, Bill Anders en Jim Lovell waren eind december 1968 ongelofelijk ver van huis. Als de kreet to boldly go where no one has gone before ooit van toepassing was, dan wel in dit geval. En dat tijdens de Kerstdagen. Er was tenslotte een space race gaande: de Russen voorblijven was even belangrijker dan de feestdagen… Read More

De namen van alle hemellichamen in het zonnestelsel groter dan honderd kilometer, met lettergrootte gerelateerd aan de diameter, gebaseerd op de werkelijke kleuren tegen een zwarte achtergrond

87 leden van de familie Zon

Een tijdje geleden maakte ik een familieportret van het Zonnestelsel. Of eigenlijk was het een portret van de belangrijkste leden van de familie, de acht planeten: Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptunus, de Aarde, Venus, Mars en Mercurius. Manen, asteroïden en dwergplaneten Maar er draait nog veel meer om de Zon. Manen bijvoorbeeld; onze eigen Maan natuurlijk maar ook een groot aantal satellieten van de vier gasreuzen. Er is een asteroidengordel tussen de banen van Mars en Jupiter waar, behalve heel veel kleintjes, ook wat grotere objecten hun baantjes trekken. Maar er zijn ook asteroiden die zich niets van die gordel aantrekken.… Read More

Groepsfoto van de acht planeten van het zonnestelsel op schaal: Aarde, Venus, Mars en Mercurius in hun geheel en Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus gedeeltelijk

De acht planeten: een groepsfoto

Als je het hele Zonnestelsel in één afbeelding vast wilt leggen loop je tegen een probleem aan: de onderlinge afstanden tussen de acht planeten en hun ster zijn enorm, bijna onvoorstelbaar. In alle plaatjes van het Zonnestelsel die je ooit hebt gezien kloppen de afmetingen van de planeten niet: die zijn, noodzakelijkerwijs, zwaar overdreven. Op een schaalmodel van een meter of twee – een mooi formaat om thuis aan de muur te hangen – zou de Aarde niet groter zijn dan ongeveer vier duizendste millimeter. Je zou ons planeetje niet eens kunnen zien. De Hemel op Aarde De enige manier… Read More

Samenstand van de planeten Venus en Jupiter boven de Kralingse Plas met op de achtergrond de Rotterdamse skyline

Rotterdam en de planeten

Ik zou mezelf geen astrofotograaf willen noemen. Ik heb er de apparatuur niet voor en je kunt tenslotte niet overal gespecialiseerd in zijn. Bovendien is de Rotterdamse binnenstad, waar ik woon, niet de beste plek om verschijnselen aan de hemel te fotograferen. Too put it mildly. Niet alleen ikzelf en mijn 600.000 mede-Rotterdammers produceren een plas licht, ook de industrie en de glastuinbouw dragen bij aan de lichtvervuiling. Als je in downtown Rotterdam sterren denkt te zien, zijn het dan ook meestal planeten. Die zijn weliswaar veel kleiner dan sterren maar staan ook veel dichterbij en zijn dan ook een… Read More