De avontuurlijke beklimming van de Sint-Jan

De Sint-Jan in Den Bosch, officieel de Kathedrale Basiliek van Sint Jan Evangelist, is een van de grootste en mooiste kerken van Nederland. Deze zomer is het mogelijk de Sint-Jan te beklimmen. En die buitenkans lieten reisgenoot A. en ik natuurlijk niet voorbijgaan.

Brabantse gotiek

De Sint Jan wordt beschouwd als het hoogtepunt van de Brabantse gotiek. Aan de kerk werd vanaf 1220 drie eeuwen lang gebouwd. En in de vijf eeuwen daarna is het onderhouden en restaureren van het monument een voortdurend punt van aandacht geweest. Om geld in te zamelen voor dat onderhoud krijgt het publiek deze zomer de kans de kathedraal te beklimmen.

Avontuurlijk

Het evenement, met als titel De Avontuurlijke Klim, is mogelijk vanwege het vervangen van de leien op het dak. De steiger, die daarvoor geplaatst is, kon met kleine aanpassingen geschikt gemaakt worden voor het grote publiek.

Honderd jaar

Als de leien eenmaal vervangen zijn gaat zo’n steiger voorlopig niet meer gebouwd worden. Volgens de website is het de laatste kans in honderd jaar om de klim te maken. Voor reisgenoot A. en mijzelf was het een goede aanleiding om op de trein naar Brabant te stappen. Het is tenslotte zeer de vraag of we er begin volgende eeuw nog zijn, laat staan dat we dan al die trappen nog opkomen.

Nok en toren

De Klim bestaat uit drie delen. De eerste tussenstop is het bordes op ongeveer 30 meter hoogte. Vandaar gaan de trappen verder omhoog naar een platform boven de nok van het dak. Tenslotte is er nog een laatste klimmetje naar een omloop rond de Vieringtoren.

Uitzicht

Op het hoogste punt staan we zo’n vijftig meter boven het maaiveld. Dat is eigenlijk niet eens zo hoog. Maar omdat er in de binnenstad van Den Bosch verder niet zoveel hoge gebouwen staan kunnen we bijna overal tot aan de horizon kijken. De brug bij Zaltbommel is te zien, evenals de Westpointtoren in Tilburg. De skyline van Rotterdam ligt achter de horizon maar ja, Roffa is dan ook zestig kilometer verderop.

Natuur

Maar ook dichterbij is er van alles te zien. Den Bosch telt, zoals het een katholieke stad betaamt, behoorlijk veel kerken en kloosters. Opvallend is ook het Bossche Broek, het natuurgebied dat direct tegen de binnenstad aan ligt.

Beeldhouwwerk

Maar het beste uitzicht hebben we op iets wat zich nog dichterbij bevindt: de rijke detaillering van de Sint-Jan zelf. De kerk is aan alle kanten versierd met beelden die normaal gesproken nooit van zo dichtbij te zien zijn. Ontelbare beeldhouwers hebben de afgelopen eeuwen gezwoegd op allerlei verfijnde details, die gewone stervelingen nooit onder ogen krijgen. Behalve nu dan, tijdens dit bijzondere evenement.

Luchtboogfiguren

Vooral de luchtboogfiguren vallen op, kleine beeldjes geplaatst op de ondersteuningsconstructies van de kathedraal. Het zijn veelal ambachtslieden en muzikanten, maar ook een paar dieren. Schrijlings op hun luchtboog zittend kijken ze vol ontzag omhoog, naar de duivelsbeelden waardoor in vroeger tijden het hemelwater afgevoerd werd.

Mobieltje

Misschien wel het beroemdste beeld op de Sint-Jan is de engel met de mobiele telefoon. Dat is uiteraard geen middeleeuws beeldhouwwerk; deze engel, van beeldhouwer Ton Mooy, staat er pas sinds 2010. Hij bevindt zich helaas niet direct langs de klimroute. We hebben dus niet kunnen checken of hij wel het nieuwste model van Apple of Samsung heeft.

Korstmos

Van zo dichtbij bekeken is wel meteen duidelijk waarom zo’n kathedraal vrijwel permanent in restauratie is. De korstmossen tieren welig op leien, natuursteen en beeldhouwwerk. Samen met andere tekenen des tijds levert dat prachtige en zeer fotogenieke patronen op. Ik kan er uren naar kijken. Maar ik kan me voorstellen dat er op den duur weinig van het monument overblijft als je de tand des tijds niet af en toe een beetje beteugelt.

Opbrengst

Enfin, aan ons heeft het niet gelegen. De opbrengst van onze toegangskaartjes gaat rechtstreeks naar de fondsen voor de restauratie. En we hebben er nog een eens-in-je-leven-ervaring voor teruggekregen ook…