Rotterdamse bomen in de herfst van 2021

En weer eindigde deze herfst een Rotterdamse plataan als tweede bij de Boom van het Jaar-verkiezing. Na de Lijnbaanplataan, twee jaar geleden, was het dit jaar de Breytenbachplataan op de Westersingel die zijn meerdere moest erkennen in een boom uit het zuiden des lands. De Rotterdamse platanen worden nog eens de Joop Zoetemelk, of het Nederlands mannenvoetbalelftal, van de bomencompetities.

Het blijft een indrukwekkend gezicht, die Breytenbachplataan, op zijn eigen schiereilandje in de singel. De boom dankt zijn naam aan de Zuid-Afrikaanse dichter Breyten Breytenbach, die ‘m in 1986 uitriep tot “monument voor vrije gedachten”.

Platanen zijn fraaie bomen, in alle seizoenen. Maar het moet gezegd: in lente en herfst verbleken ze toch een beetje in vergelijking met een aantal andere soorten die wat uitbundiger verkleuren. Daarom ook deze herfst een virtuele rondleiding door Rotterdam, langs een aantal mooie bomen, niet-plataan zijnde.

Nazomer

Het duurde lang voor de bladeren een beetje gingen verkleuren dit jaar. Het was niet erg koud en erg hard gewaaid heeft het ook nauwelijks; dan blijven de bomen lang in een nazomerstemming. En misschien speelde ook de natte zomer nog een rol. Maar deze twee gleditsia’s bij de Veerhaven hadden er al wel vroeg zin in: ze kleurden goudgeel terwijl de buren net deden alsof het nog zomer was. Die grote boot op de achtergrond is trouwens het cruiseschip de Rotterdam op zijn maiden call. Doch dit terzijde.

De MacDonalds-kastanje

Als ik een boom zou moeten nomineren als Boom van het Jaar, dan zou ik, denk ik, kiezen voor de kastanje op de hoek van de Steigergracht en de Delftsevaart. Inderdaad, achter de vestiging van een Amerikaans hamburgerrestaurant. Deze reus lijkt zowel naar boven als naar beneden te groeien: een flink deel van het gebladerte hangt vlak boven de gracht. Ik kan me voorstellen dat zo’n gevaarte op die plek op den duur wat problemen gaat geven met de stabiliteit van de kademuren. Maar daar moet dan maar wat extra versteviging tegenaan gegooid worden.

Zakjes

In een eerdere blogpost wijdde ik al een alinea met foto aan een Chinese vernisboom op het Leuvehoofd. Maar er staan er in dit door Piet Oudolf ontworpen parkje nog een stuk of vijf. De officiële naam is koelreuteria paniculata, en er zijn een hele serie Nederlandse namen: gele zeepboom, lampionboom, koelruit, blazenboom en dus Chinese vernisboom. Ook de Engelsen weten niet echt hoe ze ‘m moeten noemen: goldenrain tree, pride of India, China tree, varnish tree. Het is dan ook een fraaie soort, mede door die bruine seed pods (hoe noem je zoiets in het Nederlands? Zaadzakjes?).

Kabouterdorp

Ook op het veld bij het Kabouterdorp aan het Stroveer staan een paar koelreuteria’s. En een aantal andere soorten die er in de herfst een kleurrijk plekje van maken. Het lijkt wel een arboretum. De koelreuteria op de foto is al wat verder in het verkleuringsproces waardoor de bladeren een soort oranjebruin worden.

Overigens: het echte grote Arboretum met een hoofdletter ligt natuurlijk in Kralingen. Daar wijd ik misschien nog wel eens een complete blogpost aan.

Haagbeuk

En over arboreta gesproken: ook een van de Lijnbaanhoven, gelegen aan de voet van de 3Develop Tower, heeft een fraaie collectie bomen. Er staan onder andere een gleditsia thriacantos, een amberboom, een kastanje en een hele hoge populier. Maar dit jaar zet ik de haagbeuk eens in het zonnetje.

Rode beuk

Een andere fraaie beuk staat op het Koningin Emmaplein, onder aan de Westzeedijk, schuin tegenover de Kunsthal. Het is een rode beuk, een van de weinige bomen die ‘s zomers al een soort herfstkleur hebben. Maar in het najaar pakt zo’n rode beuk qua kleur nog even extra uit.

Smalbladig

Een van mijn favoriete boomgroepen van Rotterdam staat iedere herfst weer te pronken in het Zuiderpark. Ik moest het even navragen bij de kenners; ik ben fotograaf, geen dendroloog. Het blijken smalbladige essen te zijn met de officiële benaming Fraxinus angustifolia Raywood. Die smalle blaadjes verkleuren met een prachtig verloop, van groen en geel aan de onderzijde tot oranje en rood aan de bovenkant.

Rastakleuren

Op de Lijnbaan staan sinds enkele jaren een aantal prunussen. In het voorjaar levert dat de bekende roze bloesems op, in het najaar kleuren de bladeren felrood. Die kleur past goed bij het geel van de gleditsia’s en het groen van de hagen; hier heeft duidelijk iemand nagedacht over het kleurenschema.

Okergeel

Een van mijn lievelingsbomen van de late herfst is de ginkgo. De bladeren van deze “eendenpootboom” (jazeker, zo wordt-ie in het Nederlands genoemd) krijgen een prachtige okergele kleur. Al moesten we ook daar erg lang op wachten dit jaar.

Op de Hoogstraat en belendende zijstraten staan er een paar, opvallend genoeg meestal in groepjes van drie. Het zijn nog jonge, ietwat iele boompjes; ik zou de vermelding in deze blogpost dan ook vooral willen zien als een aanmoedigingsprijs. Maar wie weet… Boom van het Jaar, pakweg, 2121?

Kleurexplosie

Ik sluit de rondleiding af met de moeder aller herfstbomen. Aan de liquidambar styraciflua, oftewel de amberboom, wijdde ik ooit een complete blogpost. De populariteit van de boom groeit snel en terecht want met bladeren in tinten van groen en geel tot oranje, rood en soms zelfs bijna paars kun je er in het najaar absoluut niet om heen. Sinds de herinrichting van een paar jaar geleden zijn er ook een paar op de Binnenrotte terecht gekomen. In combinatie met de Hoorn des Overvloeds, het kunstwerk van Koenen en Roskam op de binnenkant van de Markthal, leidt dat tot een psychedelische kleurexplosie.

Bekijk ook de eerdere virtuele herfst-rondleidingen door Rotterdam: 2019 , 2017