De Platte Aarde

Een van de meest bizarre complottheorieën is toch wel die van de Platte Aarde. Er bestaat zelfs een genootschap met honderden leden die bij elkaar komen op conventies om te praten over de “bewijzen” dat NASA en andere instanties, al dan niet met kwade bedoelingen, het beeld in stand houden dat onze planeet een bol is die om de Zon draait. In hun wereldbeeld vormt de Noordpool het middelpunt van alles. De Zuidpool is in die visie een muur van ijs om de wereld heen die zorgt dat we er niet afvallen.

Maar alleen al het feit dat het niet overal tegelijk dag of nacht is, doet vermoeden dat de Aarde niet plat is. Als de zon schijnt in Nederland zou je ‘m, op een platte Aarde, in Nieuw Zeeland ook moeten zien. Zelf als de zon een soort spotlight is die altijd slechts een deel van de wereld verlicht zou je in het nachtdeel toch wat strooilicht moeten zien.

Zwaartekracht

De zwaartekracht maakt het bestaan van een platte Aarde eigenlijk onmogelijk. Als de Aarde echt een platte schijf was zou onze wereld binnen de kortste keren vervormen tot een bol; de zwaartekracht maakt dat alle hemellichamen boven een bepaalde massa de vorm van een bol aannemen. En zou de platte schijf op een mysterieuze manier toch stabiel zijn dan is er een praktisch probleem: hoe verder van het midden, hoe schuiner de zwaartekracht werkt. Bij de randen van de schijf voelt het platte vlak als een steile helling.

Flat-Earthers lullen zich hier uit door te stellen dat de Aarde zich met een versnelling van 9,8 m/s² omhoog beweegt en dat die beweging de zwaartekracht veroorzaakt. Ik verzin dit niet. En dat we niet binnen de kortste keren sneller gaan dan het licht heeft volgens de gelovigen te maken met Einstein’s Speciale Relativiteitstheorie: we komen wel steeds dichter bij de lichtsnelheid maar we bereiken ‘m nooit helemaal. Wonderlijk dat zelfs de complottheoretici blijkbaar een diep respect hebben voor Newton en Einstein.

Nee, dan lijkt me een alternatieve verklaring plausibeler: een plat vlak dat in alle richtingen oneindig is. Ik vond dat als kind al een aantrekkelijk idee: stel je voor dat voorbij Amerika niet Azië ligt maar een compleet nieuw continent. En daar voorbij nog een. En nog een.

Alternatief

Ik heb dat idee uitgewerkt tot de bovenstaande alternatieve wereldkaart. Of, nou ja, tot een kaart van een minuscuul deel van die hypothetische, eindeloze Platte Aarde. Een gebied van ongeveer 100.000 kilometer in het vierkant. Met in het midden de zeven werelddelen zoals we die kennen en daaromheen een grillig netwerk van volstrekt onbekende continenten, eilanden en archipels. Met oerwouden en woestijnen, savannen en toendra’s, bergketens en poolkappen. Met meren en binnenzeeën. En met schiereilanden, landengtes en plekken die vragen om een Panamakanaal.

Ontdekkingsreizen

Hoe anders zouden de grote ontdekkingsreizen verlopen zijn op die eindeloze Aarde. Waarschijnlijk zouden Tasman, Cook en hun collega’s de wereld eerst in de oost-westrichting zijn gaan verkennen, zeilend op de passaatwinden. Later zouden Amundsen en Scott, laverend tussen de ijsbergen, ontdekt hebben dat het aan de andere kant van de noord- en zuidpool weer langzaam warmer werd, tot ze bij een volgende evenaar kwamen.

In de moderne tijd brengen vliegtuigen je snel en comfortabel een paar continenten verder. Dat biedt ongekende mogelijkheden voor avontuurlijke vakanties. Als je maar ver genoeg reist kom je op plekken waar nog echt niemand is geweest. Ik kan alleen niet garanderen dat ze overal even goeie wifi hebben.

Exotisch

Hoe verder je reist op zo’n platte Aarde, hoe exotischer de planten en dieren die je tegenkomt. Australië, Amerika en zelfs een groot eiland als Madagaskar hadden van oorsprong al een heel eigen flora en fauna. En hoewel er op de kaart wat landbruggen en nauwe zeestraten zijn te ontwaren zijn liggen veel continenten zo geïsoleerd dat het planten- en dierenrijk er geheel onafhankelijk heeft kunnen evolueren. En dat alleen al op dit kleine vierkant van slechts 10 miljard vierkante kilometer; wat daarbuiten nog allemaal aan wonderen te vinden is tart elke beschrijving.

Vragen

Natuurlijk roept het concept van de eindeloze platte Aarde ook vragen op. Wat is bijvoorbeeld de verklaring voor die horizontale verdeling van klimaatzones? Lopen er verwarmingsbuizen bij de evenaren of liggen er juist koelelementen onder de poolgebieden? Hoe zit het met plaattektoniek en de drift der continenten? En hoe verklaren we precies het opkomen en ondergaan van de Zon? Dat laatste is een heikel punt in iedere platte-aardetheorie, zoals we eerder in deze blogpost al zagen.

Enfin, je moet een mooi verhaal niet stukberedeneren. Wat dat betreft is deze kaart van de Platte Aarde te vergelijken met mijn Omgekeerde Wereldkaart: vraag je niet af hoe het kan, maar verwonder je…