Zou je de Maan kunnen terraformen? De spellingschecker kent het woord terraforming niet eens maar in de science-fiction kom je het regelmatig tegen: het gaat om het geschikt(er) maken van andere planeten voor Aards leven door het aanpassen van de temperatuur en de atmosfeer. Bij terraforming wordt vaak aan Mars gedacht, soms aan Venus en maar zelden aan de Maan. Een goede reden om daar toch eens naar te kijken.
Mars en Venus
Het terraformen van Mars is eigenlijk niet eens zo ingewikkeld. Door CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer te pompen kom je al een heel eind. Op onze homeworld zijn we daar, onbedoeld, al mee aan het oefenen. Wat op Aarde een ramp dreigt te veroorzaken zou op Mars een zegen zijn. En dan is ook een etmaal er ongeveer even lang als bij ons. Met andere woorden: dat terraformen van Mars zie ik nog wel eens gebeuren, al vrees ik dat ik zelf iets te vroeg geboren ben om het mee te maken.
Venus lijkt, qua omvang en zwaartekracht, van alle planeten in het zonnestelsel het meest op de Aarde, maar er is veel moeilijker iets mee te beginnen dan met Mars. Eerst moet de temperatuur een dikke vierhonderd graden omlaag; daar heb je een parasol van planetaire proporties voor nodig. Daarna moet je water en zuurstof importeren en andere stoffen juist zien te lozen. En tot slot is er nog een dingetje: een etmaal duurt 243 Aardse dagen. Kortom: het terraformen van Venus is iets voor de hele verre toekomst.
De Maan
Maar dan onze eigen Maan; die laat zich nog moeizamer terraformen dan Venus. Waar Mars en Venus al een atmosfeer hebben om mee te beginnen, moet je op de Maan werkelijk alles importeren. Dat kan door kometen uit de buitenste regionen van het zonnestelsel richting de Maan te sturen en ze daar te laten inslaan (en dus nog wat kraters toe te voegen aan het toch al pokdalige landschap). Maar het is wel slim om daar pas mee te beginnen als het verslepen van kometen een routinekwestie is waar werkelijk niets mee fout kan gaan. Want slechts 300.000 kilometer verderop ligt de Aarde en daar wil je zo’n komeet juist niet hebben.
Plastic zak
Een nog grotere uitdaging: als de Maan eenmaal als een atmosfeer heeft, is de zwaartekracht, een zesde van de Aardse zwaartekracht, te gering om ‘m vast te houden. Het duurt misschien honderdduizend jaar maar dan is alle lucht weer verdwenen. Tenzij je af en toe een nieuwe komeet stuurt om de atmosfeer aan te vullen. Of een andere zeer geavanceerde oplossing toepast: de atmosfeer vasthouden met een membraan, oneerbiedig gezegd: een transparante plastic zak.
Gedachtenexperiment
Kortom: er zitten wel wat haken en ogen aan, aan die terraforming van de Maan. En toch is het idee interessant als gedachtenexperiment. Wat we ook met Mars en Venus doen, we zullen er op Aarde weinig merken. De beide planeten zijn gewoon te ver weg om met het blote oog het verschil te zien. Maar de Maan speelt een grote rol in onze nachten.
Albedo
Na terraforming zal het licht van de Maan anders zijn, helderder vooral. Astronomen hebben het over de albedo van een hemellichaam, het weerkaatsingsvermogen. Nu heeft de Maan een albedo van 7%; met oerwouden, zeeën, wolken en poolkappen komt dat waarschijnlijk in de de buurt van de albedo van de Aarde, ongeveer 38%. Met andere woorden: het maanlicht wordt ruim vijf keer zo helder! Met een beetje geluk kun je er bij lezen.
Daarnaast wordt de Maan, met een atmosfeer er om heen, ook nog eens een klein beetje groter. Kortom: een wandeling bij maanlicht zal nooit meer hetzelfde zijn. Maar niet per se minder romantisch.
Discussie
Ik voorzie een felle discussie tussen voor- en tegenstanders van terraforming. Moeten we dat wel willen, die verandering? Is er dan niets meer heilig?
Ik denk dat ik me aansluit bij de voorstanders. Want je krijgt er wel wat voor terug. Een kleine wereld, ruwweg even groot als het werelddeel Azië, en vooral: een fascinerende vakantiebestemming. Met talloze kratermeren en kleine zeeën (die, vooruitziende blik wellicht, door de astronomen al “mare” genoemd worden). Met hele hoge golven en, door de aantrekkingskracht van de Aarde, een enorm verschil van eb en vloed. Een surfers paradise! Met bomen die tot in de hemel groeien (door de die eerder genoemde geringe zwaartekracht). Met aan die hemel tijdens de lange nachten een grote, kleurrijke lampion: de Aarde.
