De groene lijnen van Münster

Eind juli bracht ik samen met reisgenoot I. een paar dagen door in Münster. Het was het gevolg van een blik op de kaart: Münster ligt dichter bij Rotterdam dan Groningen. En toch waren we er nog nooit geweest. Een goeie reden om eens een kijkje te gaan nemen. We troffen een leuke, ontspannen stad aan, met veel Kneipen en Biergarten. Met oude en nieuwe architectuur en ook met heel veel groen.

Fietsstad

Münster heeft ruim 300.000 inwoners en is daarmee ongeveer even groot als Utrecht. Ook op andere manieren zijn de twee steden vergelijkbaar: allebei studentensteden waar veel wordt gefietst.

Geschiedenis

En net als Utrecht heeft ook Münster een lange en rijke historie. Met een paar zwarte bladzijden: de relaties met de Westerburen waren niet altijd even goed. Zo vestigde onze landgenoot Jan van Leiden in 1534 een kortstondig schrikbewind over de stad. En in het rampjaar 1672 waren we zelfs in oorlog met Münster. En met Keulen, Frankrijk en Engeland, dus zo’n beetje met al onze buren. Daar staat tegenover dat hier ook de Vrede van Münster getekend werd die een eind maakte aan de Tachtigjarige Oorlog.

Oude Stijl

In de Tweede Wereldoorlog werd het centrum van de stad grotendeels verwoest door geallieerde bombardementen. Maar anders dan in Rotterdam heeft men ervoor gekozen om alles in oude stijl te herbouwen. En dat is op de meeste plaatsen verbazend goed gelukt. Met als resultaat een mooi centrum, grotendeels autovrij, met veel kerken en andere monumenten. Een centrum dat het trouwens niet van zijn nachtleven moet hebben maar misschien kwam dat doordat alle studenten op vakantie waren.

Groen

Als je de boomloze foto van de Prinzipalmarkt ziet, eerder op deze pagina, zou je het niet zeggen maar Münster is ook een hele groene stad. Ten noorden van de stad ligt het vogelreservaat de Rieselfelder, in het oosten ligt het Waldfriedhof Lauheide. Binnen de bebouwde kom zijn er de groene oevers van de Aasee. En niet te vergeten de prachtige botanische tuin in de Schlossgarten. Die is nota bene gratis toegankelijk, kom daar in Nederland maar eens om…

Groene lijnen

Maar het indrukwekkendst zijn wat mij betreft twee lijnvormige groenstrukturen: de Promenade en de Münstersche Aa.

Promenade

De Promenade is een 4,5 kilometer lange laan met vier rijen lindebomen die om de hele Altstadt heen loopt. In het midden loopt een zeer vaak gebruikt fietspad, aan weerszijden daarvan is een pad voor voetgangers.

Vestingwerken

De Promenade is aangelegd op de voormalige vestingwerken van de stad. Die hadden Münster sinds de dertiende eeuw beschermd tegen vijandige mogendheden. Maar nadat de stad in de zevenjarige oorlog (1756 – 1763) een paar maal door buitenlandse legers veroverd was, trok men de conclusie dat die verdedigingswerken niet zoveel zin meer hadden. In 1770 maakte barokarchitect Johann Conrad Schlaun een plan voor een lindenallee, dat in zijn geheel werd uitgevoerd.

Onweer

Na tweeënhalve eeuw is het gebladerte op sommige plaatsen zo dicht dat fietsers er overdag hun lichten aandoen. Op andere plaatsen zijn de bomen wat ieler en dat heeft zijn oorzaken. In januari 2007 ontwortelde de orkaan Kyrill duizend bomen, vooral aan de kant van het Schloss. En bij onweer in 2014 werden veel bomen door de bliksem getroffen. Maar in Münster is men trots op de Promenade, dus de opengevallen plaatsen zijn intussen allang weer opgevuld. De ring is weer gesloten.

Riviertje

Voor wie na een wandeling van 4,5 kilometer over de Promenade verder wil lopen is er nog een groene lijn: de Münstersche Aa. Dat riviertje kronkelt dwars door de Altstadt. Tijdens ons bezoek stond er bijna geen water in maar dat zal in andere seizoenen beslist anders zijn. Fietsers zijn hier niet en ander verkeer lijkt al helemaal ver weg. Langs het riviertje loopt alleen een wandelpad tussen weelderig groen. Op sommige plaatsen is het moeilijk voor te stellen dat je in het centrum van een middelgrote stad bent.

Plezier

We waren op vakantie en niet op werkbezoek. Maar als ik dan toch een conclusie mag trekken: in Münster is te zien hoe je als stad veel plezier kunt hebben van een simpele stedebouwkundige ingreep. Zelfs eeuwen later nog. En ook hoe fijn het is een oud riviertje niet dicht te gooien voor, bijvoorbeeld, een autoweg of een spoorwegviaduct.