Het Madurodam-effect

Er zitten op een moderne camera zoveel mogelijkheden dat de meeste daarvan door veel mensen nauwelijks gebruikt worden. Zo zit er op mijn Nikon d5100 (maar veel andere camera’s hebben iets dergelijks) een setting miniature effect. Sinds ik de camera vijf jaar geleden kocht heb ik die optie jarenlang geen blik waardig gegund.

Een paar weken geleden ben ik er toch eens mee gaan spelen en dat levert, bij de juiste onderwerpkeuze, best leuke resultaten op.

Madurodam of Miniworld

Het miniatuureffect, de naam suggereert het al, wekt de suggestie dat we naar een miniatuurwereld zitten te kijken met minimensjes, miniautootjes en minihuisjes, als bij een modelspoorbaan. Je zou ‘t het Madurodameffect kunnen noemen.

Als Rotterdammer kan ik natuurlijk beter spreken over het Miniworldeffect. Want die Rotterdamse miniatuurwereld is minstens zo leuk als het Haagse voorbeeld. Al is het alleen maar omdat het er om de paar minuten donker wordt en de lichtjes aangaan. Het is alleen wel jammer dat ze nog steeds Molen de Noord niet hebben nagebouwd. Doch dit terzijde.

Trucje

Het miniatuureffect werkt eigenlijk heel simpel: het suggereert een heel kleine scherptediepte zoals we gewend zijn van foto’s van maquettes en andere schaalmodellen.

In mijn naïviteit dacht ik even dat Nikon er een enorm wijd diafragma tegenaan gooit om dat effect te bereiken. Maar bij nader onderzoek blijkt dat het een trucje is dat na het maken van de foto wordt toegepast. Het bovenste en onderste deel van de foto wordt vervaagd en alleen het middelste deel behoudt de originele scherpte. Het is genoeg om onze hersenen voor de gek te houden.

Schaalelementen

Het effect werkt alleen goed onder bepaalde omstandigheden. Neem met deze instelling een foto  van een willekeurig straatbeeld op ooghoogte en je krijgt een plaatje dat nergens op slaat. Het beste werken foto’s van een paar verdiepingen hoog, schuin naar beneden genomen. En als er dan ook nog wat mensen, auto’s of andere schaalelementjes te zien zijn is succes gegarandeerd.

Gelaagdheid

Wat ook helpt is als er verschillende lagen in een beeld voorkomen. Op de foto hieronder bijvoorbeeld zien we het Groothandelsgebouw scherp maar het dak van het station op de voorgrond is vaag en dat versterkt de illusie. In het blauwe-witte gebouw op de achtergrond, ook vaag, is trouwens het echte Miniworld gevestigd, maar dat is puur toeval.

Dakendagen

Vooral tijdens de Rotterdamse Dakendagen en de Dag van de Architectuur heb ik leuk met het miniatuur-effect kunnen experimenteren. Zo zien we hieronder een maquettefoto van de Lijnbaan.

Photoshop

Heb je per se een camera met dit effect nodig om een Madurodamplaatje te maken? Nee hoor, met Photoshop kan het ook. Sterker nog, je hebt meer mogelijkheden om de zaken helemaal naar je eigen hand te zetten. Als voorbeeld deze foto van de Alexander Nevsky-kerk aan het Vasteland, ook wel bekend als de Russische kerk. Ik heb hier zelf het filter lens blur losgelaten op de onderste en bovenste strook van het beeld.