Lijstjestijd: de beste foto’s van 2021

Het is weer tijd voor het traditionele jaaroverzicht: wat zijn mijn favoriete foto’s van 2021? Ik heb er in 2021 ruim 2000 gemaakt. Dat is helemaal niet zoveel; ik ken fotografen die dat in een weekend wegklikken. Zelf ben ik meer het type fotograaf die af en toe toch nog even nadenkt alvorens af te drukken. Ik ben namelijk erg slecht in het selecteren van de beste foto’s tussen honderden kandidaten. En ook de tijd besteed aan nabewerking wil ik graag een beetje binnen de perken houden.

Jaaroverzicht

Maar zelfs met zo’n relatief kleine productie is het nog een hele klus om het jaaroverzicht met de tien beste foto’s van het jaar samen te stellen. Zelfs op de longlist, samengesteld na lang wikken en wegen, staan nog altijd 144 plaatjes.

Nou is “beste” natuurlijk een rekbaar begrip. Ik kan de ene dag een top 10 samenstellen en de volgende dag 10 andere foto’s kiezen. En verder streef ik voor deze post naar een beetje afwisseling; een lijst met alleen maar lentefoto’s wordt een beetje saai. Tenslotte wordt de selectie ook een beetje gestuurd door het verhaal dat ik over een foto kan vertellen. Zo strekt het tot aanbeveling als een foto iets te maken heeft met bepaalde ontwikkelingen of gebeurtenissen in een jaar. Enfin, met die disclaimers in het achterhoofd presenteer ik hier dan toch de top-10.

10 – Redelijke eisen van Welstand

Kun je ook een mooie foto maken van iets lelijks? Het antwoord is: ja, maar het heeft waarschijnlijk geen zin ‘m in de webshop te zetten.

Uit overwegingen van privacy en piëteit zal ik maar niet zeggen waar ik dit net voltooide huis aantrof. Okee, een kleine hint dan: het is in een badplaats onder de rook van Rotterdam, waar de familie Blok vroeger zijn strandvakanties doorbracht. De plaatselijke Welstandcommissie had blijkbaar geen problemen met het ontwerp. Maar de Nobelprijs voor de Architectuur zou het huis niet krijgen, als die al bestond.

Rond het pand lijkt zich een ecologische zone te bevinden met weelderig lang gras en veldbloemen. Maar dat zal tijdelijk zijn; dit lijkt mij iemand die zijn tuin betegelt, of in het gunstigste geval een gemillimeterd gazon aanlegt dat permanent wordt bijgewerkt door een robotmaaier. Ach, misschien heb ik het mis; wie weet komt er een prachtig ontworpen en zeer biodiverse tuin, waarin het huis, geholpen door de tand des tijds, toch nog tot zijn recht komt. In dat geval zal ik mijn vergissing ruiterlijk toegeven in een update van deze blogpost.

9 – De koele singel

Anders dan in de bedroevend zachte voorgaande winters hadden we dit jaar zowaar sneeuw die bleef liggen. Het duurde maar een weekje maar het zorgde wel voor een mix van ontwrichting en winterpret die we lang hebben moeten missen, in het zuidwesten van het land.

Op 7 februari werd het land gegeseld door een sneeuwstorm. In Rotterdam gaven zelfs de trams van de RET het op. De net opnieuw bestrate Coolsingel, waar zich later in het jaar zulke verhitte taferelen zouden afspelen, raakte bedekt met een flink pak sneeuw. Deze foto met het voortploeterende stel met kinderwagen, geeft een mooi sfeerbeeld.

Overigens blijf ik kritisch op mijn foto’s: deze zou nog beter geweest zijn als ik fractie van een seconde later had afgedrukt, als de man net voorbij de trampaal zou zijn geweest. Maar helaas, die fout is nooit meer goed te maken.

Leuk detail dat op deze verkleinde versie een beetje wegvalt: de bierreclame helemaal rechts met de tekst: Brrrtje?

8 – Party in Crooswijk

Er was een periode, in de nazomer van 2021, dat de coronacrisis voorbij leek. Er konden weer onbekommerd grote evenementen georganiseerd worden, zoals op 24 oktober de Rotterdamse marathon. Krap twee maanden later zijn we weer terug bij af maar deze foto herinnert aan die mooie tijd. En die tijd komt ook wel weer terug, geloof me.

Iedereen op deze foto lijkt plezier te hebben, getuige de handen in de lucht en de wapperende Rotterdamse vlaggetjes. Nou ja, iedereen… de lopers waarschijnlijk niet, want vanaf de Boezemsingel, waar deze foto genomen werd, is het nog een kilometer of twee naar de Coolsingel. En dat is nog best een eind, als je er al veertig op hebt zitten.

7 – De psychedelische Grevelingen

De schorren en slikken langs de oevers van het Grevelingenmeer, aan de noordkust van Schouwen-Duiveland, waren erg spectaculair van kleur toen we er begin september langskwamen tijdens de tiende etappe van het Grevelingenpad. Blauw water, wit zand, bruine modder. En begroeiing in alle tinten tussen groen en rood. Die felrode stukken, is dat zeekraal? Zijn het zeeasters? De deskundigen die ik raadpleegde zijn er nog niet uit.

Maar wat op deze foto echt opvalt is het hek met prikkeldraad dat schuin door het beeld loopt. Een raadselachtig hek dat de buitendijkse gebieden in tweeën deelt. Vermoedelijk is een van de twee gebieden meer natuurreservaat dan het andere, maar welke van de twee is dat? De natuur zelf lijkt zich er weinig van aan te trekken.

6 – Roffahenge

Je zou het een subgenre van de stadsfotografie kunnen noemen: de henge pictures, waarop de ondergaande zon perfect uitlijnt met een belangrijke verkeersader of een bekend landmark. Dit uiteraard naar analogie met Stonehenge, het prehistorische monument in Zuid-Engeland waar de zon ieder jaar tijdens de zonnewende opkomt achter een grote steen.

In New York begint Manhattanhenge, de dag waarop de zon uitlijnt met het fameuze patroon van streets en avenues, een bescheiden toeristenattractie te worden. In Rotterdam is er een dag dat de zon, gezien vanaf het Wilhelminaplein, precies ondergaat tussen de poten van de pyloon van de Erasmusbrug.

Op 4 september rust de zon, gezien vanaf mijn voordeur, voor een kort moment midden op de betonnen pergola van dit flatgebouw in Rotterdam-West. Architectuurkenners zien natuurlijk meteen dat het gaat om de RVS-flat uit 1958 op de kop van de Heemraadsingel, bijgenaamd de Hunkerbunker omdat het gebouw in de beginjaren uitsluitend bewoond werd door alleenstaande vrouwen. Waarbij het de vraag is of er naar die vrouwen gehunkerd werd, of dat ze zelf hunkerden. Hoe dan ook, deze Roffahenge gaat meestal ongemerkt voorbij omdat het in Nederland nou eenmaal vaak bewolkt is. Maar in 2021 dus niet.

5 – Dramatisch licht

Little C is een nieuw buurtje aan de Coolhaven, dat enkele maanden geleden voltooid werd. Een erg geslaagd nieuw stukje stad met een hoge dichtheid en fraaie details. Het is bijna niet voor te stellen dat dit gebied decennialang braak gelegen heeft.

Helaas duurt het vaak erg lang voordat bij nieuwbouwprojecten alle bouwhekken, graafmachines en dixitoiletten weg zijn. Zo ook bij Little C. Daar wordt momenteel gewerkt aan het Tuschinskipark, genoemd naar Abraham Tuschinski, de Rotterdamse bioscoopondernemer waar men ook in 020 wel eens van gehoord heeft.

Ik moet dus in 2022 nog een keer terug naar de Coolhavenbrug voor een remake van deze foto zonder die storende elementen. Maar zo’n combinatie van de late middagzon met een donkere lucht, dat gaat nog lastig worden.

4 – Walking the dog

Het wordt ieder jaar een stukje duidelijker dat klimaat, biodiversiteit en andere milieuvraagstukken de hoogste prioriteit verdienen. Zelf wijdde ik in 2021 twee blogposts aan de problematiek, met radicaal verschillende invalshoeken: ik factcheckte de stelling dat er geen planeet B is (spoiler: inderdaad…) en ik lanceerde een carnavalskraker die de het een en ander op luchtige wijze onder de aandacht probeert te brengen van een groot publiek.

Deze foto, gemaakt op het strand van Hoek van Holland, lijkt het allemaal symbolisch samen te vatten. Een jonge vrouw kijkt over de aanrollende golven naar de Maasvlakte, waar nog steeds een kolencentrale vrolijk staat te roken. Uit haar blik spreekt ongerusth… nee, dat niet, we kunnen haar gezicht niet zien. We zullen het nooit weten, misschien was ze in gedachten verzonken of had ze vooral oog voor haar hond. Dat maakt de wereldproblemen natuurlijk niet minder nijpend.

Overigens was de foto nog sterker geweest als de hond niet uitgerekend zijn achterwerk naar de camera had gekeerd. Maar dat is natuurlijk maar een detail in het licht van de uitdagingen van onze tijd.

3 – Haarlem in het maanlicht

Buitenlandse foto-expedities zaten er niet in dit jaar. Maar anders dan in 2020, toen het criterium “noodzakelijke reizen” me noopte de expedities voornamelijk tot de provincie zuid-Holland te beperken, kwamen dit jaar alweer wat verdere bestemmingen in beeld: Vlissingen, Deventer, Amersfoort, Leeuwarden.

En niet te vergeten Haarlem. Op een prachtige avond in november liep ik twee uur lang langs het Spaarne. De omstandigheden waren ideaal: er was geen zuchtje wind, de temperatuur was aangenaam en de volle maan zorgde voor wat ondersteunende verlichting. Het leverde onder andere dit plaatje op, van de Gravestenenbrug met links op de achtergrond de toren van de Bakenesserkerk.

2 – Augustus op de Lemelerberg

Ik heb, op een zonnige augustusdag op de Lemelerberg in Overijssel, tientallen foto’s gemaakt met bos, hei en vriendelijke wolkenluchten in de hoofdrol. Maar op de een of andere manier blijft vooral deze me fascineren. Is het de tweesprong in de zandpaden? Altijd symbolisch tenslotte, zo’n fork in the road: blijven we in de luwte van het bos of kiezen we voor het avontuur op de aftakking naar links? Het pijltje op het paaltje raadt het laatste aan. Maar waarom is dat zijpad omgeven door die houten hekken? En wat is dat voor vreemde vorm links, alsof iemand met een grote maaimachine door de hei geraasd is?

1 – Stadsnatuur

Onkruid is een te negatieve term voor de stadsnatuur die je soms op de meest onwaarschijnlijke plaatsen tegenkomt. Het zijn kleine miniatuurwereldjes met pioniersvegetatie die zich staande houdt in een omgeving die verder vooral bestaat uit steen, beton, staal en glas.

Neem bijvoorbeeld dit hoopje zand tussen twee betonelementen op de kade van de Rijnhaven. Schijfkamille (matricaria discoidea), het mosbloempje (crassula tillaea) en wat niet nader geïdentificeerde grassoorten lijken het hier prima naar hun zin te hebben.

Wat van deze foto een terechte nummer 1 maakt, in dit jaaroverzicht van mijn mooiste foto’s van 2021, is het feit dat ook de context meteen duidelijk is. Want hoewel de achtergrond een fraai bokeh vertoont zijn de gebouwen voor de meeste Rotterdammers direct herkenbaar: het Nieuwe Luxortheater, de bollen van het drijvend paviljoen en de KPN-toren. En niet te vergeten rechtsboven, in de ultieme bijrol, de Erasmusbrug.

Lijstjes uit andere jaren: 2016 – 2017 – 2018 – 2019 – 2020 – 2022 – 2023