Lijstjestijd: de beste foto’s van 2023

Net als ieder jaar maak ik ook nu weer een selectie uit mijn foto’s van de afgelopen twaalf maanden. De keus was wel wat beperkter dan andere jaren. Omdat ik tegenwoordig ook stadsgids ben kom ik wat minder toe aan fotograferen en daardoor is de spoeling wat dunner. Maar volgens mij heb ik toch ook over 2023 weer een mooi en gevarieerd jaaroverzicht weten samen te stellen.

(in stadsgids-modus: spoeling was een bijproduct van de Schiedamse jeneverindustrie die aan de varkens gevoerd werd)

10 – De brug over de Strypse Watering

Ik heb weer heel wat afgewandeld in 2023. Een kleine duizend kilometer schat ik, gebaseerd op het aantal wandelingen en de gemiddelde kilometrage. In het gezelschap van reisgenoten A., A., A., I., C., N., K., R., de heren van D., Van D. en van D. en nog wat fellow travellers. De routes voerden soms over fraai aangelegde paden maar we kwamen ook de nodige verrassingen tegen. Dit bruggetje, over de twintig meter brede Strypse Watering bij Rockanje, is zo’n verrassing.

Ik ben het bruggetje een jaar of tien ook al eens overgestoken. Ook toen was het al een enigszins griezelige en wankele oeververbinding. En in de tussentijd is het er niet beter op geworden. Een deel van de leuning, links vooraan, is verdwenen; lastig, want je hebt op zo’n smal loopplankje die leuning wel nodig voor het evenwicht. Halverwege de brug wacht de grootste uitdaging: daar is de leuning kromgetrokken en bevindt zich daardoor niet naast, maar boven de loopplank.

Reisgenoot van D. en ik zijn er in geslaagd heelhuids de overkant te bereiken. Maar ik vraag me af hoeveel wandelaars er jaarlijks in het water van de Watering plonzen. Of, misschien nog wel erger, de oversteek niet eens aandurven. Dus als iemand van de provincie Zuid-Holland of de gemeente Voorne aan Zee dit leest: graag een budgetje vrijmaken voor reparatie. Want deze route is te mooi om te laten verdwijnen.

9 – Bankje under a dramatic sky

2023 was het natste jaar sinds ze bij het KNMI dat soort dingen zijn gaan bijhouden. En dat was te merken: er waren dit jaar veel (deels) verregende wandelingen. Mijn weekend in Tilburg met reisgenoot A. bijvoorbeeld, half januari. Van de zaterdag is, door de barre weersomstandigheden, geen fatsoenlijk beeldmateriaal bewaard gebleven. Het tekent natuurlijk wel ons karakter dat we desondanks gewoon een kilometer of twintig zijn gaan lopen.

De zondag was gelukkig een stuk beter. Al lag toen het gevallen water rijkelijk uitgestrooid over de paden, zodanig dat we op een zeker moment op een kleine binnenzee stuitten die ons de verdere voortgang belettte. Een anderssoortig vocht, bij het proeflokaal van La Trappe, maakte veel goed.

Deze foto dateert van die middag en laat de wisselende weersomstandigheden goed zien. De zon is inmiddels doorgebroken maar de wolken zijn nog steeds “dramatic”, zoals de Engelsen zeggen. Aan de golven op het ven is te zien dat het ook stevig waait.

Het houten bankje, verzadigd van eerder gevallen neerslag, staat er dan ook bij deze omstandigheden puur voor de sier. En toch geeft het schaal en rust aan het beeld; een reden dat er heel vaak bankjes te zien zijn op mijn foto’s.

8 – Onder ogen zien

Behalve bankjes is er nog een regelmatig terugkerend thema in mijn fotografie: paden, wegen en lanen. Behalve dat ze structuur geven aan het landschap, en dus ook aan de foto, is het onmogelijk niet de symboliek ervan te zien. Ze zijn als het leven zelf: soms mooi soms wat minder, soms goed begaanbaar, soms met wat beren, bulten of plassen op de route.

De berkenlaan op deze foto staat dan voor een alleszins plezierig leven. De lichte kromming maakt de verdere toekomst wat onzeker maar wat we zien stemt toch optimistisch. Ver heb ik niet hoeven te reizen om dit plaatje te schieten: de laan bevindt zich midden in het verstedelijkte Zuid-Holland, tussen Zoetermeer en Delft.

Wat je wel hebt met berken: op hun witte stammen bevinden zich een soort ogen. Als je het eenmaal ziet kun je het niet meer ontzien: tientallen ogen staren je aan. Maar misschien is dat ook wel symbolisch: het levenspad loop je immers ook bij voorkeur niet in je eentje.

7 – Open deur

En opnieuw haalt een foto van het Depot van museum Boymans de top 10, net als in 2020 en 2022. Niet helemaal onlogisch, want het is waarschijnlijk het meest gefotografeerde gebouw van Rotterdam. Deze foto is wat meer ingezoomd dan die twee andere; we zien hier de “artiesteningang” aan de achterkant van de Pot. Als je bij zo’n ronde vorm tenminste kunt spreken van een achterkant.

Het is een mooie illustratie van het feit dat architectuur meer behelst dan het bedenken van een leuk idee. Er moet ook jarenlang gestreden worden om dat idee werkelijk uit te voeren zonder dat alle kwaliteit wegbezuinigd wordt. Soms lukt dat, soms niet.

Bij het Depot is MVRDV er in geslaagd om het idee, een spiegelende schaal met een bos op het dak, tot in de perfectie uitgevoerd te krijgen. De hoofdvorm oogt weliswaar simpel maar iedere rij spiegels heeft andere afmetingen en een andere kromming. En door deze speciaal ontworpen vliegtuigdeuren blijft ook ter plaatse van de ingangen de vorm onaangetast. Nou ja, na sluitingstijd in ieder geval.

Verder vind ik de foto ook gewoon mooi vanwege de lichtval en de fraaie gebogen lijnen. En omdat nu eens niet de skyline maar de omliggende bestrating en beplanting in de Pot weerspiegeld. En tenslote omdat de fotograaf, ik dus, zijn best heeft gedaan zelf uit beeld te blijven. Wat bijna gelukt is.

6 – Hoog water in de Noordwaard

Het natte jaar culmineerde eind december in hoge waterstanden in onze grote rivieren. Want al dat vocht moet ook een keertje weg en dan moeten we ook nog een flinke teil water van de buren door ons land naar zee loodsen.

Gelukkig zijn er de afgelopen decennia miljarden geinvesteerd in het rivierengebied om het water in goede banen te leiden. Het kost een paar centen maar dan heb je ook wat: zonder het Ruimte voor de Rivier-programma was de binnenstad van Deventer waarschijnlijk wel ondergelopen.

Zelf heb ik, in dienst bij Royal HaskoningDHV, een piepkleine bijdrage mogen leveren aan het programma. Dus ik wilde de hoge waterstanden graag met eigen ogen zien. Met reisgenoot I. toog ik daarom naar een Ruimte voor de Rivier-project dat eigenlijk nog bijna onder de rook van Rotterdam ligt: de Noordwaard.

Het water in de Waal en de Merwede bleek niet zo hoog te staan als in de IJssel. Het stroomde net over de drempel vanuit de uiterwaarden de Noordwaard in. Dat leverde niettemin spectaculaire plaatjes op.

We zien hier een monumentale boerderij (met een helaas wat minder monumentale boerderette) die door een ringdijkje beschermd wordt tegen het oprukkende water. Op de voorgrond een stroompje genaamd de Bevert; de stoken riet laten zien dat het buiten zijn oevers getreden is. De dreigende wolken, die nog meer hemelwater aanvoeren, maken het verhaal af.

5 – Bestseller

Een klein deel van mijn inkomen haal ik uit stockfotografie. Eigenlijk zijn de bedragen waar het om gaat om te huilen, eigenlijk kost het veel meer dan het oplevert, eigenlijk zou ik het niet moeten doen. Maar toch: als ze alleen maar op mijn harde schijf staan leveren die foto’s helemaal niets op.

Bovendien is het erg grappig om te zien welke plaatjes het goed doen op de sites en welke foto’s roemloos ten onder gaan in de massa. Mijn foto’s van sedumdaken zijn opvallend populair. Dat kan zijn omdat ik er hele goede foto’s van maak, maar waarschijnlijker is dat er gewoon niet zoveel mensen op het idee komen sedum te fotograferen en naar Shutterstock te uploaden.

Deze foto maakte ik begin september op een wandeling van Delft naar den Haag. We zien meteen dat de benaming “groen dak” bezijden de waarheid is. Er zit bijna net zoveel rood als groen in de foto en dat maakt die sedumdaken natuurlijk ook zo interessant. Leuk dat er een primus inter pares midden in de scherpe zone staat: een relatief reusachtig sedumpje tussen veel kleinere soortgenoten. Leuk ook dat de dauwdruppeltjes zo goed zichtbaar zijn.

4 – Dare to be different

Sommige foto’s verzinnen hun eigen titel. Deze batterij conformistische groene brievenbussen met één knalroze buitenbeetje wordt als vanzelfsprekend een ode aan de eigenzinnigheid. Dare to be different. Hoewel, eerlijk is eerlijk, het zou ook een slogan van een Amerikaans computermerk kunnen zijn. Omdat degenen die… etcetera.

Uit privacy-overwegingen zal ik de locatie van deze batterij brievenbussen uiteraard niet onthullen. Maar ik geef de foto wel een plaatsje in de top 10. Zolang het niet vanzelfsprekend is dat iedereen zichzelf moet kunnen zijn blijft het nodig er af en toe in woord en/of beeld op te wijzen.

3 – Goud bij de Wijnhaven

Fotografen hebben doorgaans twee favoriete momenten: het blauwe en het gouden uur. Beide duren ze overigens eerder een half dan een heel uur, doch dit terzijde.

Het blauwe uur is de periode, enige tijd voor zonsopkomst en enige tijd na zonsondergang, dat er een perfecte mix is van dag- en kunstlicht.

Het gouden uur is, waar het stadsfotografie betreft, een stuk lastiger. Tijdens het gouden uur is de zon al, of nog, boven de horizon. In het gunstigste geval baden gebouwen in een, inderdaad, gouden licht. Maar het vervelende van steden is dat er vaak weer andere gebouwen zijn die die zonnestralen blokkeren. Ik wil er eens een blogpost over schrijven maar het is me nog steeds niet gelukt genoeg toonbare voorbeelden te schieten.

Op deze avond in februari waren de omstandigheden precies goed. De lucht was volkomen wolkenloos en de zon bescheen de gevels aan de Wijnhaven onder exact de juiste hoek. In het nieuwe jaar blijf ik de weersomstandigheden goed in de gaten houden; het moet er eens van komen, die blogpost.

2 -Roest rust

Dat ik dol ben op roestpatronen en andere verouderingsverschijnselen zal voor de trouwe lezer van mijn blog geen nieuws meer zijn. Ik was dan ook dolenthousiast toen ik dit bordje tegenkwam bij een oude schuur, op een wandeling van Delft naar Rotterdam.

Het was reisgenoot A. die me moest wijzen op de dubbele betekenis. Hoge spanning, levensgevaarlijk. Inderdaad, een beetje stress af en toe, daar moeten we tegen kunnen. En soms moet je even door wat meer stress om later minder stress te hebben. Maar voortdurend onder hoogspanning staan, daar kan je goed ziek van worden. Een goed idee dus om af en toe naar deze foto te kijken.

1 – Mondriaan bij het Zwarte Water

Foto’s maken vanuit een bewegend voer- of vaartuig, dat moet je eigenlijk niet eens proberen. Scherpstellen kun je nog wel aan de hedendaagse camera’s met hun autofocus overlaten. Maar voor het maken van een goede compositie moet je toch echt even de tijd nemen. En die tijd is er niet als je voortdurend in beweging bent ten opzichte van je onderwerp.

Maar toen ik in een bootje zat op het Zwarte Water in Zwolle en al het fraaie industriële erfgoed langs de oevers zag, kon ik het toch niet laten. En wonder boven wonder zat er tussen die foto’s toch een lucky shot.

Dit plaatje heeft een bijna Mondriaanse vlakverdeling. Al die materialen: beton, staal, hout, golfplaat, baksteen; ze hebben allemaal een plek. We zien prachtige texturen van korstmos en roest. Er zijn heel veel kleine details: beschadigingen, plantengroei, een afvoerbuis, het bochtje in de regenpijp. En op precies de juiste plek die twee ganzen. Als ik er een uur over had mogen doen had het niet zo perfect in elkaar gepast allemaal. Wat mij betreft een terechte nummer 1.

Lijstjes uit andere jaren: 2016 – 2017 – 2018 – 2019 – 2020 – 2021 – 2022