Met enige aarzeling begin ik aan dit jaaroverzicht met mijn favoriete foto’s van 2020. Ik trap immers een open deur in als ik zeg dat 2020 een ellendig jaar was dat we liever zo snel mogelijk achter ons laten.
Ook fotografisch was het een ander jaar dan anders. Buitenlandse reizen zaten er niet in en zelfs binnen Nederland waren de mogelijkheden beperkt. Ik reisde altijd zorgeloos met trein en bus het hele land door maar dat werd ineens een lastig verhaal. Na de “dienstregeling in nationaal belang” en het zeer dringende advies het openbaar vervoer alleen te gebruiken voor noodzakelijke reizen, zijn sinds juni de mogelijkheden wel weer wat ruimer. Maar lange treinreizen met mondkapje zijn nog steeds geen onverdeeld genoegen.
Ik heb dan ook al maandenlang niet buiten de provincie Zuid-Holland gereisd. Leiden, Gouda, Gorinchem en Stellendam waren in 2020 de grensplaatsen van mijn wereld. Okee, met uitzondering van een tweeweeks verblijf in Zwolle in het dal tussen de eerste en de tweede golf.
Nou zijn er op wandelingen dicht bij huis natuurlijk ook best mooie foto’s te maken maar toch is de oogst kariger dan andere jaren: slechts 2000 plaatjes. Desaltiettemin: ook een annus horibilis verdient het te worden nabeschouwd. Dus ik heb een longlist samengesteld met 140 foto’s en die selectie verder teruggebracht tot een traditionele top 10.
10 – Le Lac d’ Oostvoorne
Veel Nederlanders brachten hun vakantie net als ik noodgedwongen in eigen land door en dat hoeft natuurlijk helemaal geen straf te zijn. Deze landgenoten hadden een mooi plekje gevonden aan de noordoever van het Oostvoornse meer, ooit de monding van de Rijn, tegenwoordig een diepe bak met water die vooral populair is bij duikers. Landgenoten zegt u? Maar het kunnen toch ook Duitsers zijn? Nee, want met een 300 mm-lens kun je zelfs het geel van de nummerborden onderscheiden.
Door die telelens lijkt ook het contrast met de achterliggende installaties van Europoort nog wat dramatischer dan het waarschijnlijk door de vakantiegangers werd ervaren. De drie campers lijken pal aan de voet van de reusachtige containerkranen te staan maar in werkelijkheid zit er nog wel een kilometer tussen. Iets meer op de voorgrond zien we een dak met genoeg zonnepanelen om een stadswijk van electiciteit mee te voorzien. Verstopt achter de bosschages lopen nog een snelweg en spoorlijn. De toch ook fors uitgevallen hoogspanningsmast valt tussen al dat geweld niet eens als eerste op. Ik mis alleen nog een paar windmolens.
9 – Monstertjes
Bomen, bootjes, buildings en beestjes; de vier B’s, ze komen erg vaak voor in mijn fotografie. Er moet daarom ook altijd minstens één dierenfoto in de top 10. Maar welke moet het dit jaar worden? Schaap senior en junior, zonnebadend in het gras in zalige onwetendheid van de pandemie? Het varkentje, al even gelukzalig in de modder? De reiger, de meeuw, de futen, het snoezige jonge eendje?
Ik heb gekozen voor deze twee jonge meerkoeten, op zoek naar iets eetbaars in de kadewand van de Rotterdamse Steigersgracht. Volwassen meerkoeten zijn, door hun zwart-witte uiterlijk, wat minder fotogeniek dan kleurrijker watervogels als de eend of de nijlgans. En vreselijk sympathiek zijn ze eigenlijk ook niet, of bega ik nu de doodzonde menselijke eigenschappen op dieren te projecteren? Hoe het ook zij, jonge meerkoetjes zijn wel fotogeniek. Ze hebben rond hun kop nog wat rood en geel dat blijkbaar bij het opgroeien verdwijnt. Met hun kale kopjes en de daarmee contrasterende wilde haren rond de nek zijn het net monstertjes. Schattige kleine monstertjes.
8 – Lavendel in de Koopgoot
Kun je covid-19 helemaal negeren als je een jaaroverzicht maakt over 2020? Eigenlijk niet, hè? Ik heb heel wat foto’s gemaakt van pijlen op de grond, mondkapjesiconen, desinfectiezuilen en andere manifestaties van de pandemie in het straatbeeld. Gewoon, omdat het foto’s zijn die je over een jaar niet meer kunt maken. Dat hoop ik tenminste.
Enkele van die foto’s doen het aardig op de stockfotowebsites. Fijn, dan verdien ik nog iets aan, hoe schamel die verdiensten ook zijn. Maar top 10-materiaal is het niet.
Sommige coronamaatregelen hadden echter nog wel wat esthetische kwaliteiten. In de Beurstraverse, alias de Koopgoot, had men een creatieve manier bedacht om de voetgangersstromen te scheiden: een lange rij potten met lavendel over het midden van de verdiepte winkelstraat. Het winkelend publiek hield zich er redelijk aan dus de plantjes hebben vast wel een paar besmettingen weten te voorkomen. En ze roken nog lekker ook.
In december werd de lavendel vervangen door kerstboompjes. Maar erg veel voetgangersstromen zijn er, vanwege de lockdown, niet te scheiden.
7 – Spiegel im Spiegel
Hoewel er aanvankelijk wat scepsis was – bouwen in een park is meestal niet zo’n goed idee – lijkt het collectiegebouw van museum Boymans nu toch wel door de Rotterdammers in de armen te worden gesloten. En terecht, want als mijn gewaardeerde ex-collega Winy Maas je een spiegelende bloempot met een bos belooft, dan krijg je ook een spiegelende bloempot met een bos. En van een afstand lijken die bomen misschien sprietjes maar als je er tussen loopt is het toch een indrukwekkend berkenbos, zoals ik met 7000 stadgenoten heb mogen constateren tijdens de Zilveren Opening in september.
De glimmende pot is al vele malen op de foto gezet, niet alleen door mij maar door iedereen met een camera of een telefoon (gewoon door iedereen dus). Als favoriete foto kies ik voor deze, gemaakt vanuit de Rozentuin op de dag dat de laatste spiegel geplaatst werd. Niet alleen vanwege de dubbele spiegeling maar ook omdat de groene haag hier mooi de bouwhekken aan het oog onttrekt. Het gebouw is namelijk pas in het najaar van 2021 echt helemaal klaar. Al zijn die hekken in de spiegeling dan weer wel zichtbaar; tja, dat heb je met spiegels.
6 – Sacrale vogelkijkhut
De meeste foto’s op dit blog zijn gemaakt met mijn Nikon D5100. Maar tijdens ons bezoek aan Tij, de architectonische vogelkijkhut bij het Haringvliet in Stellendam, zat daar een telelens op die volstrekt ongeschikt is voor interieurplaatjes. Gelukkig blijkt de firma Samsung ook best goeie spullen te maken; anders gezegd: deze foto is met mijn telefoon genomen.
Eigenlijk gaat alle eer voor deze foto natuurlijk naar de ontwerpers, RO&AD en RAU Architecten. En naar Natuurmonumenten dat het lef had een vogelkijkhut neer te laten zetten die meer is dan een paar planken met wat gaten er in. Dit ei is niets minder dan een sacrale ruimte.
Tij werd zelfs genomineerd voor de verkiezing van BNA Gebouw van het Jaar. Maar tegen het Groninger Forum kon zelfs deze prachtige hout- en rietconstructie niet op.
Ik heb slechts één klein kritiekpuntje: je hebt nergens echt goed zicht op het exterieur van het ei. Dat is ongetwijfeld onderdeel van het concept maar desondanks: een uitkijkpunt op enige afstand, met zicht op het rieten ei weerspiegelend in het Haringvliet, dat is toch niet teveel gevraagd?
5 – Het Park in de mist
Zes van de tien foto’s in deze lijst zijn binnen een straal van anderhalve kilometer rond mijn huis gemaakt. En dat is natuurlijk tekenend voor dit jaar. Ik schat dat ik sinds het begin van de coronacrisis zo’n 1500 kilometer heb afgelegd op foto-expedities in het centrum van Rotterdam of de daaraan grenzende wijken.
Ik ben vooral erg blij met Het Park. Sommige mensen noemen het het Park bij de Euromast maar je kunt beter spreken van de Euromast bij Het Park, want die uitkijktoren is van veel later datum. Op deze mistige foto zien we, v.l.n.r., het Heerenhuys en het Koetshuis. Beide zijn tegenwoordig weer in gebruik als horeca door respectievelijk Dudok en Parqiet. Helaas tijdens het maken van de foto, begin december, even niet al had Parqiet wel een afhaalloket met onder andere zeer gewaardeerde glühwein.
Op heldere dagen is achter het Koetshuis het Erasmus MC te zien dat zo’n belangrijke rol speelt tijdens deze crisis. Maar dat blijft op deze dag in de late herfst in de nevelen verborgen.
4 – Gehoornde klaverzuring
Gemeenten mogen sinds kort weer Roundup gebruiken bij de bestrijding van onkruid. Om redenen waar ik weinig van snap; een moeilijk juridisch verhaal. En dat terwijl onkruid zo mooi kan zijn. Okee, ik snap best dat als je helemaal niets doet, straten en pleinen binnen een jaar of tien zijn veranderd in ondoordringbare wouden. Maar je hoeft toch niet ieder plantje dat dapper tussen de tegels een plek voor zichzelf probeert te veroveren, meteen met wortel en tak uit te roeien?
Neem nou deze close-up van de gehoornde klaverzuring, oftewel Oxalis corniculata, aangetroffen in de voortuin van mijn Zwolse logeeradres. Door het gebruik van een telelens en de zeer nauwe scherptediepte lijkt het plantje misschien groter dan het is, maar we hebben het hier echt over slechts een paar vierkante centimeter. De schaal is nog net af te lezen aan de maat van de straatsteentjes waartussen het kruid groeit. Prachtig, die gele bloemetjes tussen de rode en groene blaadjes. En dat ik de camera per ongeluk scheef hield levert in dit geval wel wat extra dynamiek op.
Je schijnt trouwens thee te kunnen maken van de blaadjes. En de hele plant is rijk aan vitamine C. Dat kunnen we wel gebruiken tijdens een pandemie. Denk daar eens aan, gemeente, voor je weer met Roundup in de weer gaat.
3 – Schieland in de regen
Deze foto van het Schielandshuis bewijst dat je bij regenachtig weer ook best mooie foto’s kunt maken. Het lastigste is daarbij het voorkomen van druppeltjes op de lens en wonderlijk genoeg is de zonnekap daarbij het handigste instrument.
Het voormalige hoofdkantoor van het Hoogheemraadschap Schieland is het enige 17e eeuwse gebouw in het centrum van Rotterdam. Tegenwoordig is het omgeven door moderne hoogbouw, al is een van die torens, het Erasmushuis van architect W.M.Dukok, geheel links op de foto, ook alweer tachtig jaar oud. Vanwege al die hoge buren stelde MVRDV onlangs voor het gebouw op te vijzelen en op een sokkel te zetten.
Deze foto, met het historische pand in volle glorie en alle raampjes verlicht, is een tijdlang niet te maken geweest vanwege een restauratie; de laatste steigers zijn nog niet zo lang weg. Ook de natuursteen bestrating op de voorgrond wijst er op dat dit een recente foto is; de herinrichting van de Coolsingel is hier al voltooid.
Ik gebruikte een vuilnisbak als statief, met dank aan de gemeente Rotterdam die recentelijk in het centrum grotere exemplaren heeft geplaatst. Ik gebruikte de lensdop om de camera iets omhoog te richten, te lui om het statiefje uit mijn tas te pakken. Vervolgens liet ik de lensdop achter op de vuilnisbak maar gelukkig bleek die er een half uur later nog steeds te liggen. Ach ja, een zwarte lensdop op een donker oppervlak, op een avond in de regen, die valt niet echt op.
2 – Zomerbos
Deze foto van een zomers groen bos zou best midden in een groot woud genomen kunnen zijn. Maar in werkelijkheid was het een piepklein bosje in de buurt van Dalfsen, Overijssel. En het standpunt werd voor me bepaald: omdat ik geen groot statief bij me had heb ik, net als bij de nummer 3, mijn camera op een prullenbak gelegd. Met deze mysterieuze prent als resultaat.
Wat maakt deze foto zo fascinerend? Is het de gelaagdheid die ontstaat door de boomstam en de bladeren op de voorgrond? Is het de bocht in de zandweg die spanning oproept? Is het de plas licht die op het rijtje bomen in het midden van de foto valt? Is het de combinatie van stoere beuken en dunnere, meer grillige stammetjes? Wie het weet mag het zeggen.
1 – Delfshaven by night
Dit plekje aan het begin van de Aelbrechtskolk in Delfshaven is een geliefde plaats om foto’s te maken, dus ik ben zeker niet de enige die dit pittoreske hoekje van Rotterdam heeft vastgelegd. Maar stom toevallig waren de omstandigheden wel ideaal toen ik er die avond in november langskwam. Het was windstil waardoor het water in de gracht een spiegel werd. En hoewel het bijna donker leek ving mijn camera, bij een sluitertijd van dertig seconden, toch nog genoeg licht om de hemel mooi donkerblauw te kleuren.
Links zien we nog net de Pelgrimvaderskerk en verder naar de achtergrond staat molen de Distilleerketel. In het rijtje huizen rechts zat ooit de bakkerij van mijn oudoom Henk Poot maar ik kan eerlijk gezegd niet meer reconstrueren in welk pand dat precies was.
Iets linksboven het midden zien we aan de hemel een opvallend verschijnsel: de Maan, Jupiter en Saturnus. De twee planeten zijn streepjes, zoveel bewegen ze dus in dertig seconden. Op 21 december zouden Jupiter en Saturnus elkaar bijna raken: nou ja, schijnbaar dan, want Saturnus staat veel verder weg. Dat de Maan er op de avond van de foto ook nog zo dichtbij stond was, ook al, stom toeval.
In het verleden werden dat soort verschijnselen aan de hemel wel gezien als Teken, en dan meestal van Hoop. Dat is natuurlijk lichtelijk overdreven want in werkelijkheid staan de drie hemellichamen heel ver van elkaar en is het alleen dit het vrij willekeurige standpunt dat het verschijnsel teweegbrengt. Maar in dit vervelende jaar kunnen we ieder baken van hoop gebruiken dus laten we deze foto toch maar als zodanig beschouwen. Met andere woorden: een terechte nummer 1.
Lijstjes uit andere jaren: 2016 – 2017 – 2018 – 2019 – 2021 – 2022 – 2023
