De vraag was onlangs weer actueel: mag je fotograferen op stations van de Nederlandse Spoorwegen? Ik moest namelijk een minuut of tien wachten tot de trein naar Rotterdam het station Utrecht Centraal zou binnenrollen. Tijd genoeg om wat foto’s te maken. Het tijdstip, net na zonsondergang, en een bijpassende mooie lucht nodigden daar ook wel toe uit.
Station en stadskantoor
Dus ik liep naar het eind van het perron, zette mijn camera op mijn ministatiefje en maakte twee foto’s. Als eerste de bovenstaande met de perronoverkappingen, de stationshal en op de achtergrond het stadskantoor. En als tweede de foto hier onder, met de nieuwe voetgangersbrug, het gebouw van de Rabobank en een passerende trein.
Spionage
Maar had ik die foto’s eigenlijk wel mogen maken? Zo vreemd is die vraag niet. In het voormalige oostblok kon je gearresteerd worden wegens spionage als je op een station fotografeerde.
Security
Maar ook in het ondergrondse tramstation Grote Markt in Den Haag werd ik, lang geleden, eens door twee securitymannetjes gemaand te stoppen met fotograferen. En dat terwijl ik nota bene nog aan dat station getekend heb toen zij nog op de kleuterschool zaten.
Wachttijd
Maar stations zijn zulke interessante foto-locaties, vanwege de verlichting, lijnen, reflecties en bewegende objecten. En omdat je er nou eenmaal af en toe even op je aansluiting moet wachten en dan is het maken van een foto een goede manier om die wachttijd te verkorten.
Ik legde de vraag eens voor aan @NS_online, het immer razendsnelle en behulpzame Twitter-account van de Nederlandse Spoorwegen.
Het antwoord: voor jezelf mag het natuurlijk, voor commerciële doeleinden moet je ‘t aanvragen.
Richtlijnen
Het genoemde bit.ly-adres verwijst naar een pagina op de NS-website met richtlijnen over filmen en fotograferen. Daarin wordt, met iets meer woorden dan in een tweet passen, bevestigd dat het vragen van toestemming, voor journalistieke en commerciële opnamen, aan te bevelen respectievelijk verplicht is.
En: “Wanneer je als particulier voor privégebruik op voor het publiek toegankelijke gedeelten van het station en in treinen opnamen wil maken, dan heb je daarvoor geen toestemming nodig.“
Veiligheid
In de bijbehorende voorwaarden wordt gesteld dat ook particuliere opnamen het treinverkeer en de veiligheid niet mogen verstoren. En dat de privacy van personeel en reizigers gerespecteerd moet worden. Maar dat spreekt natuurlijk van zelf.
Particulier of commercieel?
Alleen: waar ligt de grens tussen particulier en commercieel? De foto’s bij deze blogpost heb ik niet met een commerciële bedoeling gemaakt; ik stond gewoon op de trein te wachten en had mijn camera toevallig bij me. Maar als iemand ze ziet en ze wil kopen, heb ik dan toestemming nodig? Of als ik ze bijvoorbeeld in mijn webshop wil zetten? Voor de zekerheid nog maar eens vragen aan @NS_online.
Het antwoord kwam weer razendsnel: de voorwaarden hebben alleen betrekking op het maken van de foto. Wat je er daarna mee doet, daar gaan we niet over. Met een voorzichtige smiley erachter 😉
Politie
Kort samengevat: je mag fotograferen op stations. Al heb je in deze paranoïde tijden natuurlijk nog altijd kans dat de politie je voor een potentiële terrorist aanziet. Tja, en dan moet je maar hopen dat men snapt dat terroristen nooit statiefjes gebruiken.
De RET
De coulante houding van de NS staat in schril contrast met het beleid van sommige plaatselijke vervoersbedrijven. Ik noemde eerder al de HTM; maar lees ook eens de huiveringwekkende huisregels van de RET. Fotograferen op stations van de Rotterdamse metro kan alleen tussen 10 en 16 uur en moet drie weken van tevoren aangevraagd worden. En er moet RET-begeleiding mee waarvoor bovendien betaald moet worden. Sorry, RET, deze foto is zonder dat ik het besefte wederrechtelijk tot stand gekomen.
