Het was misschien niet de allerbeste tijd om iets creatiefs te doen met de vlaggen van de 28 lidstaten van de Europese Unie. Met de uitslag van het Griekse referendum nog vers in de ochtendkranten is de toekomst ongewis. Het zou zomaar kunnen dat er binnenkort nog maar 27 lidstaten zijn. En dan is mijn vlaggenproject meteen verouderd.
Bovendien: het kenmerk van een politieke unie als de EU is nou eenmaal dat er landen toe- of uit kunnen treden. In het verleden is vooral dat eerste gebeurd, nu lijkt juist de tweede optie in de mode te komen maar de huidige mineurstemming kan zomaar omslaan. Het is dus, Grexit of niet, onwaarschijnlijk is dat we die 28 tot in de eeuwigheid zullen vasthouden.
Ik heb daarom besloten het wat breder te gaan zien. Europa is tenslotte groter dan de Europese Unie alleen. Europa is een werelddeel en welk land daar deel van uitmaakt verandert minder snel dan de ledenlijst van de Unie. Griekenland kan wel uit de EU stappen of gezet worden, maar het land zal niet wegvaren en deel gaan uitmaken van Azië of Afrika.
De selectie
Toch is ook deze operatie niet helemaal zonder valkuilen. Zo zijn er op ons continent een aantal gebieden die in de praktijk onafhankelijk zijn maar niet door “de internationale gemeenschap” erkend worden: Kosovo, Noord-Cyprus, Transdnjestrië. Die heb ik dus voorlopig niet in de selectie opgenomen.
Een aantal landen doet wel mee met het EK voetbal maar maakt deel uit van een grotere staatkundige eenheid: de Faeröer-eilanden, maar ook Schotland, Engeland en Wales. Die heb ik niet apart mee laten doen. En Israël en Australië vallen ook af; meedoen met het Eurovisie songfestival maakt je nog geen Europees land.
En eigenlijk is natuurlijk ook het concept van Europa als werelddeel discutabel. Europa is een schiereiland dat aan Azië vastzit en als zodanig vergelijkbaar met India. Toch bestaat er onder geografen consensus over waar de grenzen van Europa precies liggen. Een aantal landen ligt slechts voor een deel in Europa: Turkije, Rusland, Azerbeidzjan, Armenie; die heb ik wel meegerekend. En ook eilanden als Cyprus, Malta en IJsland, waarvan je eigenlijk evengoed zou kunnen zeggen dat ze bij Azië, Afrika of Amerika horen mogen van mij meedoen.
Met deze criteria kom ik uit op 49 Europese landen. Ik wilde er graag 48 hebben want dat is zo mooi onder te verdelen in 8 x 6 vlakken. Daarom heb ik ook nog de eis “groter dan een vierkante kilometer” toegevoegd, waardoor Vaticaanstad buiten de boot valt. Met excuses aan paus Benedictus, die best wel aardig bezig is.
48!
48 vlaggen kun je op 48!, oftewel 48 faculteit, manieren rangschikken, maar ik heb niet meer uitgerekend hoeveel dat precies, of zelfs maar ongeveer, is. Net als bij de 28 van het vorige project ben ik met deze 48 vlaggen gaan schuiven met als enige doel een compositie waarin kleuren, vlakken en lijnen in elkaar overlopen.
Na veel geschuif kwam ik op het bovenstaande resultaat, met van links naar rechts en van boven naar beneden de vlaggen van Wit-Rusland, Cyprus, Andorra, Bosnië-Herzegovina, Moldavië, Portugal, Malta, Albanië, Oostenrijk, Slovenië, Armenië, Italië, Ierland, België, Roemenië, Frankrijk, Estland, Servië, Bulgarije, Hongarije, IJsland, Duitsland, Estland, Zwitserland, Luxemburg, Kroatië, Litouwen, Denemarken, Finland, Zweden, Groot-Brittannië, Georgië, Nederland, Liechtenstein, Monaco, Polen, Noorwegen, Montenegro, Griekenland, Turkije, Oekraïne, Spanje, San Marino, Azerbeidzjan, Slowakije, Rusland, Tsjechië en Macedonië.
Zie bijvoorbeeld hoe het wit van Cyprus en Slovenie één vlak gaan vormen, net als het blauw van Bosnie en Moldavie of het rood van Liechtenstein en Spanje.
Glas in lood
Ook de verdere bewerkingen zijn weer hetzelfde als tijdens de vorige ronde. Zo is er weer het glas-in-loodraam:
Raster
En ook de rastervariant zit er weer bij. Die ziet er van dichtbij heel anders uitziet dan van verder weg; het loont om een flinke afstand tot het scherm te nemen:
Update: de vlaggen van ’21
De zorgen die ik in 2015 had over de relevantie van mijn vlaggenproject voor de Europese Unie, bleken terecht. Al betroffen die zorgen destijds vooral de dreigende Grexit waar de kranten vol mee stonden. Daar hoor je niemand meer over maar ondertussen hebben wel de Britten de benen genomen.
Hoe dan ook, het is achteraf gezien meer dan zinvol gebleken die vlaggen van de Unie te laten rusten en in plaats daarvan te gaan knutselen met de vlaggen van alle 48 landen op ons subcontinentje. Al leert de geschiedenis dat ook dat aantal niet in steen gebeiteld is.
Recentelijk heb ik een aantal nieuwe bewerkingen van die compositie van 48 toegevoegd. Waaronder de pastelversie hieronder: door de vlaggen in twee richtingen in elkaar te laten overvloeien ontstaat een fascinerend kleurenspel. Waar je natuurlijk, al je wilt, ook meteen een verhaal bij kunt bedenken over veelkleurigheid, samenwerking en eenheid in verscheidenheid.
Vlaggen aan de muur
Het hele vlaggenproject is te bekijken in mijn online galerie:
