Bolpanorama’s: je komt ze tegenwoordig regelmatig tegen. Kleine planeetjes, worden ze ook wel genoemd. Foto’s, schijnbaar gemaakt met een enorme groothoeklens, waarop de Aarde zodanig gekrompen lijkt dat er maar een paar gebouwen oppassen.
Nog maar acht maanden geleden maakte ik mijn eerste bolvormig panorama, van het Schouwburgplein in Rotterdam. Tegenwoordig maak ik ze zelfs in opdracht. Tijd voor, zoals dat in goed Nederlands heet, een tutorial.
Totaalbeeld
Het mooie van bolpanorama’s is dat ze een totaalbeeld geven, een plek in één oogopslag laten zien. Dit in tegenstelling tot de bekende breedbeeldpanorama’s waarbij je met je ogen van links naar rechts en weer terug moet bewegen om het hele plaatje te zien. En in tegenstelling tot de werkelijkheid waar je om je as moet draaien om alles te bekijken.
Liggend en staand
Je hoeft geen geavanceerde apparatuur te hebben om dit soort panorama’s te maken. Veel mobiele telefoons hebben tegenwoordig een panorama-app. Ik gebruik zelf een Nikon D5100 met een 18-105 mm lens in de meest uitgezoomde stand. Mijn eerste bolpanorama’s maakte ik van ongeveer twaalf foto’s in liggend formaat. Later ben ik overgestapt naar staand formaat omdat ik meer van de lucht en de grond rond mijn voeten wilde vastleggen; daardoor groeide het aantal benodigde foto’s tot ongeveer achttien. De laatste panorama’s die ik heb gemaakt zijn zelfs samengesteld uit 24 tot 30 liggende beelden, in twee rijen met een overlap boven elkaar.
Photomerge
Voor het aan elkaar plakken gebruik ik de geweldige Photomerge-tool van Photoshop, te vinden onder Bestand -> Automatisch. In de meeste gevallen werkt de optie “cilindervormig” het beste. Ik vink ook de opties “vignetverwijdering” en “geometrische vervorming verwijderen” aan. En dan ga ik koffie zetten want afhankelijk van de snelheid van je computer kan het even duren.
Tweede ronde
Om de beide uiteinden van het panorama goed te laten aansluiten doe ik meestal nog een tweede ronde. Ik snij de afbeelding op een willekeurige locatie min of meer halverwege en laat photomerge de resulterende twee beelden opnieuw aan elkaar plakken. Dat gaat meestal veel sneller dan in de eerste ronde.
Poolcoördinaten
Tenslotte vervorm ik het panorama tot een bol door er eerst een vierkant plaatje van te maken, dat 180 graden te draaien en dan het filter Poolcoördinaten (polar coordinates, in een Engelstalige versie) toe te passen, te vinden onder Filter → Vervorm. Alleen in het midden en aan de randen van het beeld zijn wat handmatige aanvullingen nodig, omdat die gebieden buiten beeld vielen in de gebruikte foto’s.
Bollen en buizen
Als alternatief maak ik soms buispanorama’s, op dezelfde manier als hierboven beschreven maar dan zonder het 180 graden draaien. Zoals bijvoorbeeld het panorama hierboven van de Erasmusbrug. Of het panorama hieronder, samengesteld uit foto’s gemaakt tijdens de avondschemering op College Green in Bristol, Engeland, met rechtsboven het stadhuis en beneden de kathedraal.
Verschilderde bolpanorama’s
Vaak pas ik ook een uitgebreide verzameling andere Photoshop-filters toe, waardoor het eindresultaat meer op een kruising tussen een schilderij en een striptekening lijkt dan op een foto. Hieronder zo’n verschilderd panorama, waarvoor ik precies midden op de ster in het plaveisel voor het stadhuis op de Markt in Gouda ben gaan staan.
Making of
Photomerge, de keus tussen bol of buis, het verschilderen, alles komt nog een keer aan de orde in deze Making of bolpanorama’s. Die maakt in een kleine twee minuten van 29 foto’s een planeetje van het Gelderseplein bij de Oude Haven in Rotterdam.
Skyline
Natuurlijk werkt dit hele procedé niet alleen bij foto’s. Zo heb ik ook een bolvormige uitvoering gemaakt van mijn inmiddels legendarische skyline. De planeet Roffa!
Panorama’s aan de muur
Mijn mooiste bol- en buispanorama’s heb ik verzameld in een album in mijn webshop, waar ze niet alleen bewonderd kunnen worden maar ook besteld op verschillende materialen en in alle denkbare maten:
